قدم به قدم در فرودگاه 

این روزها بسیاری از افراد در میان تمامی وسایل حمل و نقل، هواپیما که نوعی وسیله‌ی حمل و نقل هوایی است را به دلیل ایمنی و سرعتش انتخاب می‌کنند. اگرچه افرادی نیز درباره‌ی ایمنی سفرهای هوایی گاهی دچار تردید می‌شوند. طبق تحقیقات، هواپیما در زمره‌ی ایمن‌ترین وسایل نقلیه در سراسر جهان شناخته می‌شود.

بسیار خوب، زمانی که حمل و نقل هوایی را برای سفر انتخاب می‌کنیم، لازم است با خرید بلیط هواپیما پروسه‌ی سفر را آغاز کرده و به فرودگاه برویم. اما در فرودگاه چه بخش‌هایی انتظار ما را می‌کشند و چه مراحلی را باید پشت سر بگذاریم؟ در این مطلب از مجله‌ی ایرپلین تیکت شما را با قسمت‌های مختلف، از زمانی که وارد ترمینال فرودگاه شده تا زمانی که سوار هواپیما می‌شوید، آشنا خواهیم کرد.

کارت پرواز (Boarding pass)

بلیط هواپیما به تنهایی برای سوار شدن به هواپیما کافی نیست، برای انجام این امر، به کارت پرواز نیاز است. چک این (check-in) پروسه ای است که در طول آن کارت پرواز برای مسافران صادر می‌گردد. کارت پرواز شامل نام، شماره و  ردیف صندلی، تاریخ پرواز، مسیر هوایی، کلاس پروازی، زمان و گیت خروجی است.

حضور در فرودگاه بین 3 تا 2 ساعت قبل از پرواز¹ الزامی است. بازرسی امنیتی پرواز فقط برای مسافرانی که کارت پرواز دارند انجام می‌شود. معمولاً چک این به دو صورت، توسط خود مسافر( اتوماتیک) و توسط نمایندگان ایرلاین انجام می‌شود که به آن خواهیم پرداخت. با رواج چک این‌های اتوماتیک، بیشتر ایرلاین‌ها بین چک این و تحویل چمدان توسط مسافر، تمایز خاصی قائل نمی‌شوند. به این معنی که نماینده‌ی ایرلاین که چمدان‌های مسافران را تحویل می‌گیرد، پروسه‌ی چک این مسافر را انجام می‌دهد؛ برای وی شماره‌ی صندلی مشخص کرده و کارت پرواز صادر می‌کند.

همانطور که گفته شد یکی از بخش‌های اطلاعات کارت پرواز، شماره‌ی صندلی است که البته برخی از ایرلاین‌ها شماره‌ی صندلی را در کارت پرواز ذکر نمی‌کنند. در این صورت کارت پرواز بدون تحویل چمدان‌ها به بخش باری هواپیما صادر می‌شود. لازم است آن را به بخش بازرسی امنیتی و مأموران گیت ارائه می‌دهید. سپس آن‌ها چمدان‌های شما را وزن کرده، برچسب زده و به قسمت بار هواپیما ارسال می‌کنند.

در نظر داشته باشید که در صنعت هوانوردی روز جدید از ساعت 12 نیمه شب آغاز می‌گردد. به طور مثال اگر پرواز شما ساعت 00:10 (12:10 بامداد) روز یکم مرداد فرودگاه مبدأ را ترک می‌کند، لازم است برای چک این ساعت 22:10 سی و یکم تیر در فرودگاه حاضر باشید. در بسیاری از موارد مسافران به دلیل توجه نکردن به همین موضوع پروازشان را از دست می‌دهند.

منطقه‌ی زمینی و منطقه‌ی هوایی

فرودگاه از دو قسمت کلی ساخته شده است: منطقه‌ی زمینی (Landside) و منطقه‌ی هوایی (Airside) که از این پس با دو نام “لندساید” و “ایرساید” آن‌ها را می‌خوانیم.

لندساید به کلیه‌ی محوطه‌ها و اماکن موجود در حریم زمینی فرودگاه به غیر از قسمتی که هواپیماها وجود دارند، گفته می‌شود. در آن سو، ایرساید، محدوده‌ی تحت کنترل در فرودگاه از قبیل باند پرواز، پارکینگ هواپیماها و ساختمان‌ها و تجهیزات مربوطه بعد از قسمت

بازرسی امنیتی است. برای رفتن به ایرساید، مسافران باید از بازرسی‌های امنیتی بگذرند. فرودگاه‌های بین المللی دارای قسمت‌هایی به نام کنترل پاسپورت و گمرک نیزهستند که به ترتیب برای کنترل افراد و کنترل بار درنظر گرفته شده است. در تصویر زیر قسمتی از ایرساید را مشاهده می‌کنید.

از آن‌جایی که ورود عموم به لندساید آزاد است، این منطقه شلوغ‌تر است و امکان وجود جیب برها در آن زیاد است. از ورود افراد بدون بلیط که قصد همراهی خانواده و یا دوستانشان را دارند به قسمت ایرساید جلوگیری می‌شود. البته برخی از فرودگاه‌ها به همراهان اجازه می‌دهند تا گیت سوارشدن به هواپیما در کنار مسافران حضور داشته باشند.

به طور معمول، فروشگاه‌های دیوتی فری و بیشتر رستوران‌ها در ایرساید قرار دارند. اگرچه در بیشتر فرودگاه‌های بزرگ امکانات قابل توجهی در لندساید وجود دارد تا همه‌ی افراد، چه مسافران و چه غیر مسافران بتوانند از آن‌ها استفاده کنند.

زمان سوارشدن به هواپیما

زمان سوارشدن به هواپیما (Boarding time) در کارت پرواز کاملاً مشخص می‌شود، که البته ساعت شروع مسافرگیری هواپیماست نه ساعت پایان آن. به طور معمول مسافرگیری کمی بعد از ساعتی که در کارت پرواز چاپ شده، آغاز می‌گردد. غالباً مسافران برای پروازهای بین المللی 45 دقیقه و برای پروازهای داخلی 30 دقیقه قبل از تیک آف، باید وارد گیت سوارشدن به هواپیما شوند.

پروسه‌ی مسافرگیری هواپیما فقط تا 15 دقیقه قبل از تیک آف ادامه می‌یابد، بدین معنی که 15 دقیقه قبل از تیک آف گیت سوارشدن به هواپیما کاملاٌ بسته می‌شود. بنابراین لازم است مسافران برای از دست ندادن پرواز، زمان زیادی برای رسیدن به گیت را در نظر بگیرند، چرا که همیشه نرسیدن به موقع به فرودگاه باعث از دست دادن پرواز نمی‌شود، بلکه گاهی فقط نرسیدن به گیت سوار شدن به هواپیما دلیل این موضوع می‌باشد.

تأخیر / کنسلی

پرواز به دلایل زیادی از جمله شرایط نامساعد آب و هوا و مشکلات فنی می‌تواند لغو شود. معمولاً در این شرایط مسافران در یافتن پرواز جایگزین دچار مشکل می‌شوند. تعداد محدودی از ایرلاین‌ها پرواز دیگری برای مسافر تهیه می‌کنند، خواه از شرکت خودشان خواه از شرکت‌های دیگر. اگر ایرلاین پروازی را کنسل کند، موظف به رزرو صندلی دیگری در پرواز بعدی خواهد بود.

اما این “پرواز بعدی” در ایرلاین‌های مختلف در سراسر جهان معانی مختلفی دارد. برای برخی از ایرلاین‌های لو کاست² رزرو پرواز بعدی با زمان انتظار بسیار زیادی همراه خواهد بود. در ایرلاین‌های اتحادیه‌ی اروپا (برای جابجایی بین کشورهای اتحادیه‌ی اروپا) مسافر می‌تواند برای تأخیرهای بیش از 3 ساعت از ایرلاین مبلغ 250 یورو جریمه دریافت کند، مگر در شرایطی که کنترل شرایط از دست ایرلاین خارج باشد. ایرلاین‌ها هرگز پروازی را در حالت غیرضروری کنسل نمی‌کنند، چون بسیار هزینه بر است. از طرف دیگر برای انجام دادن پروازی دیگر با مشکل فراوان مواجه خواهند شد.

به هر نحو، کنسلی پرواز مقوله‌ی پردردسریست، چه مسافر اقدام به استرداد مبلغ کند و چه بخواهد پرواز جایگزینی داشته باشد. در ایران سامانه‌ی ایرپلین تیکت برای اولین بار بیمه‌ی کنسلی پرواز را به مسافران ارائه می‌کند. این سامانه ضمانت می‌کند در صورت کنسل شدن پرواز دو اقدام بسیار مهم برای مسافران انجام دهد: یا وجه بلیط هواپیما را به طور کامل مسترد نماید و یا برای مسافر پروازی جایگزین و با نرخی بیشتر از مبلغ پرداختی خود مسافر رزرو نماید. برای آگاهی از لیست پروازها به مقاصد مختلف داخلی و خارجی از این سامانه بازدید کنید.

رسیدن به فرودگاه

در شهرهایی دارای وسایل حمل و نقل گسترده، رسیدن به فرودگاه می‌تواند پیچیده و زمان بر باشد. چرا که اکثراً فرودگاه‌ها با فاصله‌ی زیادی از مرکز شهر قرار دارند. برخی از شهرها نیز دارای دو و یا حتی تعداد بیشتری فرودگاه هستند. مسافر در این شهرها باید دقت زیادی به نام فرودگاه و حتی ترمینال مورد نظر به خرج دهد. جابجایی بین دو فرودگاه گاهی بیش از یک ساعت زمان می‌برد، از طرف دیگر فاصله‌ی بین ترمینال‌ها در اکثر فرودگاه‌ها نیز زیاد است و همین موضوع عامل از بین رفتن زمان و ایجاد تنش می‌گردد.

بهترین زمان برای رسیدن به فرودگاه یک ساعت قبل از زمان تخمین زده شده‌ی لازم برای چک این است (این زمان را می‌توان از ایرلاین سؤال کرد). به طور معمول این زمان می‌تواند از 20 دقیقه ( برای پروازهای داخلی در فرودگاه‌های کوچک و بدون چمدان قسمت بار) تا 3 ساعت (برای پروازهای بین المللی) متغیر باشد.

بر اساس وسیله‌ی حمل و نقلی که برای رفتن به فرودگاه انتخاب می‌شود، باید حدوداً یک ساعت دیگر برای رسیدن به فرودگاه در نظر گرفته شود. اگر مسافران متوجه شوند به هر دلیلی در حال از دست دادن پرواز هستند، بهترین راه حل ممکن مکالمه‌ی تلفنی با یکی از پرسنل ایرلاین و توضیح شرایط است. در این حالت آن‌ها امکان چک این سریع را فراهم می‌آورند.

رفت و آمد بین قسمت‌های مختلف فرودگاه

مسافران در فرودگاه‌های بزرگ اغلب مجبور می‌شوند مسافت زیادی را پیاده بروند. اگر مسافری دچار نوعی ناتوانی جسمی است می‌تواند درخواست ویلچر نماید. فرودگاه‌های چند ترمینالی معمولاً دارای اتوبوس‌های شاتل بین ترمینال‌ها هستند و مسافرانی که قصد جابجایی بین ترمینال‌ها را دارند می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

چک این

پروسه‌ی چک این (check-in) شامل سه بخش است که در برخی فرودگاه‌ها همزمان و در برخی دیگر به تفکیک انجام می‌شود:

1. چک این واقعی، پروسه ای است که مسافر حضور خود در فرودگاه برای پرواز رزرو شده، به ایرلاین مورد نظر را اعلام می‌کند. در این حالت ایرلاین در زمان مسافرگیری هواپیما منتظر مسافر خواهد بود.
2. تحویل تمامی بارها به مأموران ایرلاین به منظور وزن کردن و برچسب زدن، در این قسمت چمدان مسافر به قسمت بار ارسال می‌شود. غالباً مسافران دو نوع بار در فرودگاه همراه دارند: چمدان قسمت بار و کیف همراه کابین.
3. دریافت کارت پرواز به منظور سوار شدن به هواپیما.

انواع مختلف چک این

چک این به روش معمول

نخستین چیزی که مسافر باید در فرودگاه انجام دهد چک این است. چک این در این روش، رفتن به کانتر ایرلاین موردنظر در فرودگاه و ارائه‌ی بلیط و یا پاسپورت (در پروازهای بین المللی) است. همینطور اگر مسافر راهی مقصدی است که نیاز به ویزا دارد، لازم است در کانتر چک این، ویزا را نیز ارائه دهد. در صورت وجود چمدان، مأموران ایرلاین برچسب‌های پرینت شده ای که حاوی نام مسافر و مقصد است روی آن چسبانده و آن‌را به قسمت بار هواپیما می‌فرستند. همینطور کارت پروازی برای مسافر صادر می‌شود تا مسافر بتواند توسط آن سوار هواپیما شود.

در این حالت اغلب مسافر مجبور به ایستادن در صف‌های طولانی است ، اگرچه لازم به ذکر است برای کلاس‌های پروازی فرست و بیزنس این صف‌ها بسیار کوتاه و خلوت هستند.

اگر تا زمان پرواز فقط 30 دقیقه زمان وجود داشته باشد، تابلو نمایشگر اطلاعات پروازها عبارت رفتن به گیت و یا “Go to Gate” را مقابل پرواز مورد نظر نمایش می‌دهد. برخی از ایرلاین‌ها مسافران را از زمان چک این آگاه کرده، در صورتی که ممکن است ایرلاین‌های دیگر این کار را انجام ندهند. بنابراین توجه به تابلو نمایشگر اطلاعات ضروری است.

 چک این اتوماتیک در فرودگاه

نوع دیگری از چک این هم وجود دارد که از طریق کیوسک‌های داخل فرودگاه که گاهی به یک ایرلاین و گاهی به اکثر ایرلاین‌ها اختصاص داده شده است، انجام می‌شود.

چمدان‌ها

همانطور که قبلاً ذکر شد، نمایندگان ایرلاین بر چمدان‌ها و کیف‌های مسافران برچسب‌هایی را می‌چسبانند. این عمل به دلیل اجتناب از گم شدن چمدان‌هاست. ولی با تمامی این روش‌ها، بازهم ممکن است چمدانی گم شود و گاهاً بازگرداندن آن نزد صاحبش به دلیل وجود اطلاعات کافی، کار دشواریست. بهترین راهکار برای جلوگیری از این موضوع، قرار دادن یک نسخه از اطلاعات شخصی حاوی نام، شماره‌ی تماس و آدرس در چمدان قسمت بار و کیف همراه داخل کابین است. در این شرایط اگر چمدانی گم شد، ایرلاین آن را باز کرده و از مشخصات صاحبش مطلع می‌گردد.

در سفرهای هوایی بهتر است تگ یا برچسبی که ایرلاین پرواز قبلی به چمدان زده، از آن جدا شود. مقدار بار مجاز در ایرلاین‌های مختلف متغیر است. اما این میزان در بلیط هواپیما درج می‌گردد و توجه به آن به منظور اجتناب از پرداخت هزینه‌ی اضافه بار الزامی است.

بار مازاد

اگر نیاز به حمل باری بیش از مقدار مجاز بود، بهتر است با ایرلاین مورد نظر تماس گرفته و در مورد ارزان‌ترین روش حمل آن بار سؤال شود. گاهی به صورت آنلاین و قبل از رفتن به فرودگاه می‌توان برای اضافه‌ی بار هزینه ای را پرداخت کرد و معمولاً این هزینه از مبلغی که در فرودگاه برای اضافه‌ی بار باید پرداخت شود کمتر است. برخی از ایرلاین‌ها به مسافرانشان قیمت‌های ارزان برای باربری پیشنهاد می‌دهند.

بازرسی امنیتی

مسافران بعد از چک این مورد بازرسی امنیتی پرواز قرار می‌گیرند. تقریباً تمامی کشورها این موضوع را بسیار جدی تلقی می‌کنند. این بازرسی بین لندساید و ایرساید صورت می‌پذیرد. مسافر مجاز به همراه داشتن برخی وسایل چه در کابین هواپیما و چه در چمدان قسمت بار نمی‌باشد.

زمان انتظار

مسافر بعد از گذر از بخش بازرسی وارد ایرساید می‌شود. معمولاً بعد از ورود به ایرساید به هیچ دلیل غیرموجهی نمی‌توان به فضای قبل از گیت بازرسی (لندساید) بازگشت و در صورت انجام شدن این موضوع، مسافر با مشکل جدی مواجه می‌گردد. بر اساس فرودگاه، ایرساید می‌تواند کوچک و یا بسیار بزرگ و حتی شبیه به مرکز خرید باشد.

 قابل توجه ترین قسمت در ایرساید فرودگاه‌های بین المللی، فروشگاه‌های دیوتی فری هستند. در برخی از فرودگاه‌ها اتاقی مجزا به نام Smoking room برای سیگار کشیدن وجود دارد. رستوران، کافه و سوپرمارکت از دیگر امکانات ایرساید فرودگاه‌ هاست که مسافران می‌توانند زمان باقی مانده تا سوار شدن به هواپیما را در آن‌ها بگذرانند.

سوار شدن به هواپیما

همانگونه که گفته شد کارت پرواز حاوی شماره گیتی (gate number) است که مسافر از طریق آن باید سوار هواپیما شود. شماره‌های گیت‌ها از طریق مانیتورهایی که در ایرساید وجود دارند، نمایش داده می‌شود. حضور در گیت، حداقل 30 دقیقه قبل از زمان پرواز الزامی است.

در گیت مورد نظر نمایندگان ایرلاین، کارت پرواز مسافر ( و پاسپورت در پروازهای بین المللی) را چک می‌کنند و مسافر در نهایت بعد از عبور از گیت می‌تواند سوار هواپیما شود.

ترتیب سوار شدن به هواپیما در اکثر ایرلاین‌های سراسر جهان معمولاً از قرار زیر است:

1. مسافران فرست کلاس
2. مسافران با نیازهای خاص (مانند توانخواهان جسمی، افراد مسن و افرادی که نوزاد به همراه دارند)
3. مسافران بیزنس کلاس
4. بقیه‌ی مسافران

گیت سوار شدن به هواپیما 20 تا 10 دقیقه قبل از پرواز به طور کامل بسته می‌شود و از ورود مسافرانی که بعد از این زمان به گیت مراجعه کنند جلوگیری خواهد شد.

به طور کلی مسافران از 3 طریق سوار هواپیما می‌شوند:

• پیاده و از طریق راه آسفالت شده (Tarmac walk) که از گیت تا هواپیما ادامه دارد. این روش فقط در فرودگاه‌های بسیار کوچک استفاده می‌شود.
• پل اتصال به هواپیما (Jet bridge) که در فرودگاه‌های بزرگ بسیار رایج است. این پل، گیت را به هواپیما با فضایی سرپوشیده متصل می‌کند.

• اتوبوس (Bus Transfer) که رایج‌ترین روش در ساعت‌های شلوغ فرودگاه‌ها محسوب می‌شود. در این روش اتوبوس، مسافران را به هواپیما می‌رساند.

مطالبی که آورده شده است، بخش‌ها و مراحل مختلف معمول در فرودگاه‌های جهان است که مسافران باید از آن‌ها عبور کنند تا بتوانند سفرهوایی خود را انجام دهند. لازم به ذکر است برخی از فرودگاه‌ها در جزئیات متفاوت عمل می‌کنند.

پاورقی‌ها

1. 3 ساعت در پروازهای بین المللی و 2 ساعت در پروازهای داخلی مدت زمان مورد نیاز برای حضور در فرودگاه قبل از پرواز است.
2. ایرلاین لو کاست (Low-cost Airlines) به ایرلاینی اطلاق می شود که خدمات معمول ایرلاین های دیگر را در نرخ بلیط های خود منظور نکرده و از ارائه دادن آن ها خودداری می کند. نتیجه ی این عملکرد، معمولاٌ نرخ های پایین تر و راحتی کمتر مسافران است. به طور مثال حتی برای دریافت بطری آب آشامیدنی هم مسافران باید به ایرلاین هزینه بدهند.