شهرستان بوکان آذربایجان غربی 

شهرستان بوکان آذربایجان غربی

در این مقاله از معرفی جاهای دیدنی ایران یکی از جاذبه های بسیار زیبا و محبوب استان آذربایجان غربی یعنی شهرستان بوکان را به شما معرفی می کنیم. شهر بوکان از نظر موقعیت جغرافیایی در جنوب مرکزی دریاچه ارومیه و در ارتفاع ۱,۳۷۰ متری از سطح دریا قرار دارد. در ادامه با تاپ تراول همراه باشید…

شهر بوکان

شهر بوکان مرکز شهرستان بوکان واقع در استان آذربایجان غربی است. در ریشه و معنی نام این شهر اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی معتقدند بوکان به معنی عروس است و برخی می‌گویند ریشه این کلمه به بگ یا بغ مربوط می‌شود و معنی شهر خدایان را می‌دهد. افرادی نیز این نام را به خان‌های مغولی نسبت می‌دهند. آداب و رسوم حاکم در این منطقه ریشه در باورهای قدیمی مردم کرد داشته و موسیقی‌شان کردی و نوعی ساز بادی به نام شمشال است. اکثر مردم لباس‌های کردی به تن می‌کنند و بازی‌های محلی را جزئی از رسو‌م خود می‌دانند.

رقص کردی از دیگر آیین‌های جذاب این مردم است که توسط زنان و مردان در حلقه‌های ناکامل انجام می‌شود. این رقص معمولا توسط فردی که بیشتر از دیگران به رقص و حرکات مسلط است رهبری می‌شود. به فردی که در ابتدای صف قرار دارد و با در دست داشتن دستمالی دیگران را با ریتم رقص هماهنگ می‌کند سرچوبی می‌گویند. نفر آخر صف نیز مانند سرچوبی دستمالی در دست می‌گیرد و این دستمال به نشانه برابری بوده و دست یکدیگر را گرفتن رقصندگان نشانه اتحاد است. فرش از معروف‌ترین صنایع دستی بوکان بوده و بامیه، کلوچه و رتشی محلی از سوغاتی‌های معروف این شهر محسوب می‌شوند.

هیلملو، آش دوغ و گیلاخه نیز از غذاهای بسیار خوش‌طعم بوکان هستند. رودخانه سیمینه رود یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های طبیعی این شهر است که به دریاچه ارومیه ختم می‌شود. این رودخانه به‌دلیل آبیاری زمین‌های کشاورزی در مسیر خود نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کوه طرقه از دیگر جاذبه‌های این شهر است که از آن به‌عنوان بلندترین کوه آذربایجان غربی شناخته می‌شود و موردعلاقه کوهنوردان است. غار قلاچی واقع در ۱۸ کیلومتری بوکان نیز از غارهای طبیعی و دیدنی این شهر است. همچنین مجتمع گردشگری حسن زیرک با مساحت ۱۰۰۰ مترمربع مقبره حسن زیرک و سایر هنرمندان را در خود جای داده است.

بوکان کجاست ؟

بوکان به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر جنوب استان آذربایجان غربی شناخته می‌شود. نام بوکان از دو کلمه بوک به معنی عروس و ان که نشانه جمع است تشکیل شده که به آن شهر فرهیختگان، شهر حسن زیرک و عروس شهرهای ایران نیز می‌گویند. این شهر مرکز شهرستانی به همین نام است. شهر بوکان با مساحت بیش از ۱۲ کیلومترمربع جمعیتی حدود ۱۹۳۵۰۱ نفر را در خود جای داده است ( این عدد برحسب نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ است).

این شهر با قدمت بیش از ۲ قرن از شهرهای نسبتا جوان به‌شمار می‌آید و بنیان‌گذاری‌ آن به زمان قاجار و قرن نوزدهم برمی‌گردد. این شهر با آب‌وهوای معتدل در جنوب غرب دریاچه ارومیه واقع شده است. بوکان با کردستان عراق مرز مشترک داشته و در فاصله ۲۰۴ کیلومتری تبریز و ۱۸۴ کیلومتری ارومیه قرار دارد. این شهر از سال ۱۳۶۰ پذیرای گردشگران زیادی بوده است. ساکنان این شهر اکثرا کرد زبان هستند و با لهجه کردی بوکانی صحبت می‌کنند. بناهای تاریخی بوکان اکثرا از دوره قاجار به‌جا مانده‌اند که بازدیدکنندگان زیادی را جذب می‌کنند. همچنین از صنایع دستی این شهر می‌توان به فرش ‌های نفیس اشاره کرد که بیشترشان به خارج از کشور صادر می‌شوند.

از جاذبه‌های طبیعی این شهر می‌توان به دریاچه سد بوکان اشاره کرد که فضایی بسیار آرام داشته و از آب‌وهوایی پاکیزه برخوردار است. این دریاچه در ۳۵ کیلومتری جنوب شرق بوکان قرار دارد و در سال ۱۳۵۰ افتتاح شده است. ابتدا نام این سد کوروش کبیر بود؛ اما امروزه به نام سد شهید کاظمی خوانده می‌شود. چشم‌انداز بی‌نظیر سد بوکان و دشت‌های سبز اطرافش برای استراحت مناسب است.

همچنین از آب این سد برای پرکردن دریاچه ارومیه و آب آشامیدنی استفاده می‌شود. از مکان‌های تاریخی نیز می‌توان به مسجد جامع بوکان که در سال ۱۲۶۰ ساخته شده‌است اشاره کرد. ساخت این مکان توسط معمار معروفی به نام علی اصفهانی شروع شد و بنای مسجد با گچ، خاک و سیمان ساخته شد. این مسجد به ثبت ملی رسیده و نماز جمعه در آن خوانده می‌شود.

 بوکان در کدام  استان است

شهر بوکان واقع در استان آذربایجان غربی است. این استان به مساحت ۴۳۶۶۰ کیلومترمربع (با دریاچه ارومیه) بوده و ۳۲۶۵۲۱۹ نفر جمعیت دارد. این استان با کشورهای جمهوری آذربایجان، ترکیه و عراق همسایه است. استان آذربایجان غربی توسط دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس احاطه شده و در فصول سرد با توده‌های سردی مواجه می‌شود. این استان دارای ۱۹ شهرستان است. استان بوکان با قدمت بیش از ۲۰۰۰ سال دارای آثار تاریخی‌ است که نشان‌دهنده استفاده از آن به‌عنوان پایگاه نظامی در زمان ساسانیان و اشکانیان است. طی تحقیقات باستان شناسی در دهه پنجاه شمسی، تپه قلاچی مشهورترین اثر شهر بوکان شناخته شد.

نتیجه این جستجوها ثابت کرد که قدمت این تپه به 3000 سال قبل از میلاد برمی‌گردد که وجود آتشکده‌های زرتشتی نیز گواهی بر این مورد است. همچنین دو کتیبه نیز از این دوره‌ها یافت شده‌است. این شهر با جاذبه‌های قدیمی و کهن فراوان مقصد گردشگران بسیاری از نقاط مختلف کشور است. این شهر در جنوب استان آذربایجان شرقی بوده و پذیرای مسافران زیادی مخصوصا در فصول گرم سال است. بوستان ساحلی بوکان واقع در غرب این شهر از وسیع‌ترین پارک‌های استان آذربایجان غربی محسوب می‌شود.

این پارک با مساحت ۱۳۰۰۰ مترمربع و امکانات رفاهی مناسب مقصدی عالی برای استراحت و تفریح است. همچنین شهر بوکان با باغ‌های کهن و پربار خود مانند امیرآباد تولید مقدار زیادی میوه و سبزی را برعهده دارد. همچنین باغ‌های قاضی، عبدالرحمن، حاجی ابراهیم محمدیان، حاج علی، حسن سام بیگی و مام نصراله از باغ‌های قدیمی و معروف این شهر هستند که امروزه تعداد کمی از آن‌ها به همان شکل قدیمی خود باقی مانده‌اند.

مذهب مردم بوکان

شهر بوکان واقع در استان آذربایجان غربی بوده و بیشتر ساکنانش مردم کرد هستند. با مشاهده آتشکده‌های زرتشتی موجود در شهر می‌توان به پایگاه بودن بوکان در دوره اشکانیان و ساسانیان پی برد. پس از اسلام نیز به این شهر اهمیت داده شد. این شهر پس از اسلام نیز مذهب بیشتر مردم شهر بوکان سنی شافعی است و مسلمان هستند. تعدادی از پیروان سایر ادیان نیز در این شهر وجود دارد. بیش از ۹۰ درصد ساکنان این شهر را مسلمانان تشکیل می‌دهند. بین این مسلمانان افرادی وجود دارند که قبلا یهودی بودند و اکنون مسلمان هستند. این افراد ملقب به منطقه‌ای به نام جدیدالاسلام یا نومسلمان هستند. بااینکه بیشتر ساکنان این شهر مسلمان هستند؛ اما پیروان برخی ادیان دیگر نیز مانند بهائیان در آن زندگی می‌کنند.

۱. مسجد جامع بوکان

یکی از عمارات تاریخی شهرستان بوکان، بنایی است کهن که در سال ۱۳۱۰ هجری قمری، به دستور «علی اصفهانی»، احداث شد. جالب است بدانید که ابتدا این بنای مذهبی با ۱۲ گنبد و ۶ ستون از جنس سنگ های آهکی تراشدار ساخته شد. سپس در سال ۱۳۴۵ بر وسعت مسجد اضافه کرده و ۴ گنبد و ۳ ستون دیگر به آن اضافه شد. این میراث ایران کهن که بین مردم از محبوبیت و احترام ویژه ای برخوردار است، در مجاورت تپه ی «قلعه سردار» قرار دارد و امروزه میزبان نمازگزارا در روز جمعه بوده و به عنوان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین مساجد استان آذربایجان غربی نیز شناخته می شود.

۲. پارک ساحلی بوکان

یکی از تفرجگاه ها در شهرستان بوکان، «پارک ساحلی» این شهرستان است که در بخش غربی آن و در جنوب استان آذربایجان غربی احداث شده است. شهر بازی، میدانی بزرگ برای ورزش، پیست اسکیت و درختزارهای وسیع در این پارک ساحلی، از ویژگی های مطلوب آن است که به مکانی دوست داشتنی برای تفریح خانواده های محلی و دیگر مسافران تبدیل شده است. همچنین «سیمینه رود» که در نزدیکی و مجاورت این پارک ساحلی قرار دارد، منظره ای زیبا و طیبعتی دوست داشتنی را ایجاد کرده است.

۳. آرامگاه سرداران مکری

«آرامگاه سرداران مکری»، یکی از جاذبه های تاریخی در شهرستان بوکان است که در داخل پارک عمومی ملت این شهرسان قرار گرفته است. بنایی کهن و متعلق به حکومت قاجاریان که در گویش کردی به «گومبه زی سردار» شهرت دارد. علت شهرت این بقعه ی تاریخی به سرداران مکری، مدفون شدن «سردار عزیزخان مکری»، «محمد حسین خان مکری»، «قاضی حسین مکری» و «علی خان مکری»، در کنار جمع دیگری از مشاهیر و بزرگان بوکان، در این مکان است.

این مقبره متشکل از حیاطی کوچک، مقبره ای مستطیلی شکر، گنبدی مرکزی با الگوی چلیپا در مرکز، ایوانی با دو ستون سنگی و شاه نشین و نیز دو دهلیز در طرفین است.

۴. دریاچه سد بوکا

یکی از معروف ترین مناطق گردشگری و تفریحی در شهرستان بوکان، «دریاچه سد بوکان» است که عنوان یکی از مناطق نمونه ی گردشگری استان آذربایجان غربی را به خود اختصاص داده است. سدی خاکی که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی این شهرستان قرار گرفته و گرددر صورتی کهد آن را دشت های سرسبز، زیبا و استپی فردر صورتی کهفته است. جالب است بدانید که نام نخست این جاذبه ی گردشگری، «کوروش کبیر» بوده است که به نام «شهید کاظمی» تغییر یافته است. احداث این سازه ی ارزشمند با طول تاجی برابر با ۵۳۰ متر و بلندای ۵۰ متر از پی، در مسیر رودخانه ی زیبای «زرینه رود»، منظره ای چشم نواز را ایجاد کرده که سالانه پذیرای جمع زیادی از مسافران و گردشگران از سراسر ایران است.

۵. قلعه سردار بوکان

«قلعه سردار» یا «آرگ بوکان»، یکی از عمارات تاریخی و کهن در شهرستان بوکان است که قدمت آن به قرن ۱۹ میلادی و مقارن با حکومت «ناصرالدین شاه قاجار»، بازمی گردد. به نظر می رسد که این بنای کهن، در سال ۱۲۴۷ هجری شمسی، به همت «عزیزخان مکری» و به جهت تلسط بر عشایر و کردهای مکری، احداث شده است.

ساختمان قلعه که به گویش کردی به «قله لای سه رداری بوُکان»، شهرت دارد، برفراز تپه ای تاریخی بنا شده و در دوران مختلف به دست فرزندان و نوادگان سازنده، وسعت یافته است. جالب است بدانید که کاربری این میراث کهن به عنوان مکانی جهت اجرای سیاست های دول مختلف، کردهای عالی مقام و از همه مهم تر، مرکز حکومتی بوده است. متاسفانه امروزه بیش از ۹۰ درصد آن تخریب شده و از آن به عنوان پایگاه مقاومت بسیج استفاده می شود.

۶. مسجد روستای حمامیان

«مسجد روستای حمامیان»، از دیگر جاذبه های مذهبی در شهرستان بوکان است که در یکی از روستاهای این شهرستان به نام «حمامیان»، قرار دارد. به نظر می رسد که اساختمان مسجد، در دورانی قبل از جنگ جهانی دوم و در سال ۱۳۲۸ هجری قمری و به دست «محمود آقا ایلخانی زاده» و به معماری «معمار باشی مراغه ای»، احداث شده است. خوشبختانه امروزه بخش اعظمی از بنای مسجد سالم مانده است و می توان در مجاورت آن، بقایایی از یک مدرسه ی قدیمی حمامیان را مشاهده کرد.

۷. منطقه شکار ممنوع سه کانیان

در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی بوکان، در محور بوکان به میاندوآب، یکی از دیدنی های طبیعی و فوق العاده ی استان آذربایجان غربی قرار گرفته است که به «منطقه ی شکار ممنوع سه کانیان»، شهرت یافته است. این دشت، برخوردار از ۵ روستا با نام های «سه کانیان»، «کانی علی گرده»، «کانی سور»، «ارمنی بلاغی» و «کانی قلا» است و می توان آن را زیستگاه نوعی پرنده ی کمیاب به نام «میش مرغ» که بزرگ ترین پرنده ی کشور لقب گرفته است، معرفی کرد. همچنین در این منطقه از بوکان گونه های مختلف گیاهی از جمله خوشخوراک، گون کتیرا، یونجه وحشی، چاودار، گلابی های وحشی، زالزالک، گل کاغذی، گون های خوش خوراک، پسته ی وحشی و …. وجود دارد. طبیعت زیبا، بکر با چشم اندازی خیره کننده، از ویژگی های این دشت دوست داشتنی است که تعداد زیادی از علاقه مندان به طبیعت گردی، برای تماشای زیبایی های آن، به بوکان سفر می کنند.

۸. خانقاه شیخ شمس الدین برهانی

«شمس الدین برهانی»، یکی از شیوخ مشهور نقش بندی است که در قرن ۱۴ هجری قمری زیسته است. این عالم بزرگ در سال های ۱۲۷۷ تا ۱۲۸۰هجری قمری، در منطقه ی مکریان، روستای شرفکند شهرستان بوکان، خانقاهی وسیع را احداث کرد و در آن مکان به تدریس و تربیت شدر صورتی کهدان و مریدان مشغول شد. وی در سال ۱۳۲۵ هجری قمری چشم از جهان فرو بست و در خانقاه خود، به خاک سپرده شد. آرامگاه وی که به «خانقاه شیخ برهان» نیز شهرت دارد، در «روستای برهان»، در ۳۵ کیلومتری از مسیر بوکان به مهاباد که به علت حضور شیخ ربانی به «روستای خانقاه» نیز شناخته می شود، قرارگرفته است.

۹. تپه باستانی قلایچی بوکان

«تپه ی باستانی قلایچی» در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان بوکان و در روستایی به همین نام قرار دارد. طبق تحقیقات و کاوش های انجام شده در این تپه ی تاریخی، آثاری از هزاره ی اول قبل از میلاد (کشف شد که پرده از قدمت بسیار این بخش از بوکان، برداشت. آجرهایی به شکل صلیب و منقوش، از اولین آثاری است که در این منطقه کشف شده است. در کاوش هایی که مجددا در این منطقه از استان آذربایجان غربی صورت گرفته است، آثاری همچون معبد مرکزی برج ها، دیوارهای آن، حیاط سنگ فرش شده، پله های متصل به حیاط، چند اتاق اندود شده با گل اخری و نقاشی هایی به رنگ سیاه، آبی و آجرهایی که با موضوعات انسانی، هندسی و گیاهی منقوش شده، بدست آمده است. جالب است بدانید که طبق مدارک و آثار کشف شده، احتمال می رود که این مجموعه متعلق به دوران حکومت «مانا» باشد.

۱۰. غار دوکچی بوکان

«غار دوکچی» یکی از زیباترین و شگفت انگیزترین غارهای کشور است که در ۱۴ کیلومتری از شمال شرقی شهرستان بوکان قرار دارد. این پدیده ی طبیعی دارای ارتفاعی بالغ بر ۱۷۲۰ متر از سطح دریا و دهانه ای به قطر ۱ متر در ۶۰ سانتی متر است. به یقین می توان غار دوگچی را از غارهای کم نظیر در کشور معرفی کرد که می توان انواع چکنده، آبشار سنگ و چکیده ستون را در آن مشاهده کرد. از ویژگی های بارز و قابل توجه این غار شگفت انگیز وجود دو چکیده ی عظیم و غول پیکر است که هر بیننده در نگاه اول، آن ها را همانند سرباز و محافظ غار، می پندارد. چکیده هایی به بلندای ۱۲ متر و قطری بالغ بر ۶ متر که بسیار زیبا و منحصربه فرد است. جالب است بدانید که در موازات این غار، غاری دیگر به نام «غار قلایچی» قرار گرفته است که علاقه مندان به طبیعت گردی و غارنوردی، می توانند از آن ها بازدید کنند.

بوکان، شهری است تاریخی با طبیعتی بسیار زیبا و چشم نواز که معرفی تمامی جاذبه های آن در یک مقاله امکان پذیر نیست. از دیگر مکان های دیدنی در این شهر می توان به قلعه داش کند، آسیاب کهنه، کورخانه، قلعه قره کند، سد قدیمی، قبرستان کافی موزه، تالاب قره گل، دشت بوکان و … دیگر اشاره کرد.