خانه حاج آقا علی

در این مقاله از وب سایت گردشگری تاپ تراول شما را با خانه حاج آقا علی ، بزرگترین خانه خشتی جهان در رفسنجان آشنا خواهیم کرد . در ادامه مطلب همراه ما باشید.

در فاصله‌ی 6 کیلومتری شهر رفسنجان از توابع استان کرمان، خانه‌ای خشتی قرار گرفته که نه تنها یکی از بزرگترین خانه‌های خشتی جهان به شمار می‌رود، بلکه یکی از زیباترین آن‌ها نیز هست. خانه حاج آقا علی، معروف به زعیم الله رفسنجانی، با زیربنایی بالغ بر 7000 متر مربع و مساحتی برابر با 12000 متر مربع، دارای 86 اتاق بوده که در چهار بخش اصلی ساختمان، یعنی حوضخانه، شاه‌نشین، پاییزی و زمستانی احداث شده‌اند.

خانهٔ حاج آقا علی با زیربنایی بالغ بر هفت هزار متر مربع و با معماری زیبا و ایرانی یکی از بزرگترین و زیباترین خانه‌های خشتی و سنتی جهان به‌شمار می‌آید که توسط حاج آقا علی معروف به زعیم الله رفسنجانی (بزرگترین تاجر ایرانی آن دوره) در ۱۱۳۶ هجری خورشیدی بنا گردیده است.خانهٔ حاج آقا علی در سابق به خانهٔ وقفی شهرت داشته‌است. خانه دارای هشتاد و شش اتاق (هفت دری، پنج دری، سه دری و پستو) بوده که در چهار بخش اصلی ساختمان حوضخانه، شاه نشین، پاییزی و زمستانی احداث گردیده‌اند.یک آشپزخانه بزرگ و انبار بزرگ وظیفه تأمین نیازهای این مجموعه را بر عهده داشته‌است.چهار حیاط، راهروهای سرپوشیده و روباز و سه هشتی نیز ارتباط قسمت‌های مختلف این خانه را تأمین می نموده‌است.

بعضی از بخش‌های خانه حاج آقا علی عبارتند از:

تالار حوضخانه

 وسیعترین فضای سرپوشیده خانه است سقف آن در ارتفاع طبقه دوم با گنبدی عظیم پوشانده شده‌است. در زمینه مستطیل کار بندی شده و در مرکز آن کلاه فرنگی قرار گرفته‌است که نور فضای حوضخانه را تأمین می نماید.در وسط حوضخانه حوض مستطیل شکلی قرار دارد که در گذشته با حوض‌های حیات‌های جانبی در ارتباط بوده‌است و آب آن از طریق قنات تأمین می‌شده‌است حوضخانه در دو طبقه ساخته شده که در طبقه بالای آن تعدادی اتاق و دو تالار در ضلع شمالی و جنوبی قرار گرفته‌است.نمای داخلی حوضخانه با با اندود گچ و گچ بری‌های برجسته با طرح‌های اسلیمی تزیین گردیده است.

تالار شاه نشین یا بهاره 

تالار شاه نشین در مرکز ضلع جنوبی ایوانی نسبتاً رفیع قرار دارد که در طرفین آن با حفظ تقارن دو راهرو دسترسی ایجاد گردیده است .

تالارهای پاییزی و زمستانی 

این تالارها در اضلاع غربی و شمالی بنا قرار گرفته‌اند و نسبت به تالار شاه نشین و حوضخانه کمی ساده‌تر اجرا گردیده‌اند.

یکی از جذابیت‌های حوضخانه، گچبری‌های برجسته با طرح‌های اسلیمی است. علاوه بر این، ارسی‌هایی که در اندرونی خانه قرار گرفته‌اند هم، در نهایت زیبایی و دقت طراحی شده‌اند، چراکه محل پذیرایی از مهمانان بوده‌اند.

پدر حاج آقا علی امین التجار ( امینیان ) به زعیم الله ملقب بوده و به علما و ملاهای زمان خود تعلیم میداده. حاج آقا علی به تجارت رو آورد و به تدریج به یکی از ثروتمندان عمده رفسنجان تبدیل شد و در تجارت باممالک شرق مثل هند و چین ارتباط پیدا نمود. هنوز بشقابها وکاسه‌های چینی که در داخل آن فرمایش ١١٠ (علی) نوشته است از آن زمان در دسترس مردم باقی است.وی تا آخر عمر مردی ساده پوش باقی‌ماند. حاج آقا علی بعدها لقب امین التجار گرفت و فامیل فرزندانش امینیان گذاشته شد .

روایتی هست در میان مردم آن زمان که مابین راه بندرعباس و رفسنجان هر ٣٠ یا ۴٠ کیلومتر قریب ٢٠ منزل و مال التجاره حاج اقا علی افتاده بود، که بارگیری و حمل می‌کردند به طوریکه قافله از منزلی به منزل دیگر قطع نمیشد و تمامی شترها و قاطر و اسبها مال خود حاج آقا علی بود. یعنی حدود ۴٠ کیلومتر طول قافله ایشان بود که مرکب و بارش مال حاج اقا علی بود. گله‌های گوسفند چند هزار تایی و منازل زیادی در گوشه وکنار ایران و مقدار زیادی طلا و نقره و اشرفی از وی بجا ماند. وقتی از املاک او رفع توقیف شد، معلوم نشد که این همه کالا کجا رفت و چه شد. حاج اقا علی امین التجار (امینیان) املاک زیادی را از خود بر جای گذاشت . از جمله بازار و مسجد ایشان درشهر کرمان، بازار و مسجد و آب انبار‌هایی در شهر رفسنجان، کاروان سرا، بزرگتری بنای خشتی در جهان و کیلومترها مزرعه زیر کشت، که قسمت عمده‌ای از این املاک و ثروت را وقف بر حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) نموده و متولی این املاک را فرزند خود عباس (حاجی ملک) و فرزندان او تعیین کرده‌است .