کارگو به بار و محموله‌ای گفته می‌شود که برای انتقال از یک مکان به مکان دیگر بارگیری و حمل و نقل می‌شود. این می‌تواند شامل کالاها، اقلام و محصولات مختلف برای مصرف تجاری یا مصرف شخصی باشد.
کارگو در حمل و نقل به طور کلی می‌تواند با وسایل مختلفی مانند کامیون، قطار، کشتی یا هواپیما جابه‌جا شود. روش حمل و نقل کارگو بستگی به نوع و مقدار بار، مسافت طی شده و هزینه‌های حمل و نقل دارد.
در مدیریت زنجیره تأمین، کارگو به‌عنوان یکی از عناصر اصلی محسوب می‌شود و جریان مناسب و به موقع کارگو می‌تواند به بهبود عملکرد و رضایت مشتریان کمک کند.
کارگو و ویژگی‌های آن
کارگو یا بار کالاهایی هستند که برای حمل و نقل آماده‌سازی شده‌اند. کارگوهای مختلف دارای ویژگی‌های متفاوتی هستند که در انتخاب روش حمل و نقل و نیز فرایند جابه‌جایی آن‌ها باید مدنظر قرار گیرد. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های کارگو عبارت‌اند از:
1. وزن و حجم:
کارگوهای سنگین و حجیم نیازمند تجهیزات و روش‌های ویژه‌ای برای حمل و نقل هستند.
کارگوهای سبک و فشرده معمولاً با روش‌های متداول قابل‌حمل هستند.
2. ابعاد:
کارگوهای بزرگ و طویل ممکن است نیاز به تجهیزات خاصی برای بارگیری و تخلیه داشته باشند.
کارگوهای کوچک و متناسب با فضای محموله‌ها، امکان حمل ساده‌تری دارند.
3. ماهیت و خواص فیزیکی:
کارگوهای خطرناک، فاسدشدنی و یا حساس به شرایط محیطی نیازمند روش‌های ایمن و ویژه‌ای برای حمل و نقل هستند.
کارگوهای معمولی و بی‌خطر، امکان استفاده از روش‌های متداول را دارند.
4. بسته‌بندی و بارگیری:
کارگوهای بسته‌بندی مناسب و قابل‌حمل، فرایند جابه‌جایی را تسهیل می‌کنند.
کارگوهای بدون بسته‌بندی یا با بسته‌بندی ناکارآمد، نیازمند روش‌های ویژه‌ای برای حمل و نقل هستند.
در مجموع، شناخت دقیق ویژگی‌های کارگو نقش مهمی در انتخاب مناسب‌ترین روش حمل و نقل و همچنین طراحی فرایندهای جابه‌جایی ایفا می‌کند.
کارگو در حمل و نقل
در حمل و نقل بین‌المللی، کارگو به کالاهای گوناگونی اطلاق می‌شود که به‌صورت تجاری بین کشورها حمل و نقل می‌شوند. برخی از انواع کارگو در حمل و نقل بین‌المللی عبارت‌اند از:
1. کالاهای عمومی (General Cargo)
کالاهای فله‌ای، بسته‌بندی‌شده، کیسه‌ای و جعبه‌ای
شامل مواد خام، محصولات کارخانه‌ای و کالاهای مصرفی
2. کانتینرها (Containerized Cargo)
کالاهایی که در کانتینرهای استاندارد حمل می‌شوند
انواع مختلف کالا را می‌توان در کانتینرها جابه‌جا کرد
3. کالاهای فله (Bulk Cargo)
کالاهای ریخته‌ای؛ مانند مواد معدنی، غلات، سیمان و نفت خام
به‌صورت فله در کشتی‌ها یا واگن‌ها حمل می‌شوند
4. کالاهای خطرناک (Dangerous Goods)
مانند مواد شیمیایی، مواد منفجره و سوخت‌های قابل‌اشتعال
نیاز به رعایت قوانین و مقررات ویژه‌ای در حمل و نقل
5. کالاهای حجیم و سنگین (Oversized/Overweight)
تجهیزات صنعتی یا ماشین‌آلات بزرگ و سنگین
نیاز به تجهیزات و روش‌های خاص برای بارگیری و تخلیه
هر یک از این انواع کارگو ممکن است نیازمند روش‌های خاص حمل و نقل و امکانات ویژه در مبدأ و مقصد باشند.
کدام روش‌های حمل و نقل کارگو برای کالاهای حجیم و سنگین مناسب‌تر است؟
برای حمل و نقل کالاهای حجیم و سنگین، روش‌های مناسب‌تری در مقایسه با کالاهای معمولی وجود دارد:
1. حمل و نقل جاده‌ای (Road Transport)
استفاده از کامیون‌های مخصوص با تریلر و یا کامیون‌های باری بزرگ
امکان جابه‌جایی کالاهای بسیار سنگین و حجیم
مزیت انعطاف‌پذیری در مسیریابی و حمل مستقیم به مقصد
2. حمل و نقل ریلی (Rail Transport)
استفاده از واگن‌های باری بزرگ و مخصوص
امکان حمل بارهای بسیار سنگین و حجیم
مزیت تداوم و ثبات در مسیر
3. حمل و نقل دریایی (Maritime Transport)
استفاده از کشتی‌های باری ویژه و کانتینرهای حمل بار بزرگ
مناسب برای حمل کالاهای بسیار حجیم و سنگین
مزیت امکان حمل بار به مقیاس بزرگ
4. حمل و نقل هوایی (Air Transport)
استفاده از هواپیماهای باربری ویژه
مناسب برای حمل کالاهای بسیار حجیم و سنگین
مزیت سرعت و فوریت در حمل و نقل
در مواردی که محدودیت‌های وزنی و حجمی وجود دارد، معمولاً از ترکیب دو یا چند روش حمل و نقل استفاده می‌شود (حمل ترکیبی). برای انتخاب روش مناسب، عوامل مختلفی مانند هزینه، زمان تحویل و دسترسی به امکانات حمل و نقل باید در نظر گرفته شود.
انتخاب روش حمل و نقل بین‌المللی کارگو
هنگام انتخاب روش حمل و نقل بین‌المللی کارگو، باید به موارد زیر توجه داشت:
1. نوع کالا:
ماهیت کالا (فساد‌پذیر، خطرناک، حجیم و سنگین و…)
نیاز به دمای خاص یا شرایط نگهداری ویژه
2. مسافت و مسیر:
طول مسیر و زمان حمل
دسترسی به امکانات و زیرساخت‌های حمل و نقل در مسیر
3. سرعت و زمان تحویل:
میزان ضرورت و فوریت رسیدن کالا به مقصد
نیاز به حمل سریع یا زمان‌بندی دقیق تحویل
4. امنیت و سلامت کالا:
میزان ریسک خسارت یا آسیب به کالا
نیاز به حفاظت و بیمه
5. هزینه:
مقایسه هزینه‌های مختلف روش‌های حمل و نقل
هزینه‌های جانبی مانند بیمه و گمرک
6. قوانین و مقررات:
الزامات قانونی و گمرکی در کشورهای مبدا و مقصد
محدودیت‌های ترانزیتی یا واردات کالا در کشورها
7. زیرساخت‌های موجود:
امکانات تخلیه و بارگیری در مبدا و مقصد
دسترسی به بنادر، فرودگاه‌ها و شبکه‌های حمل و نقل
با در نظر گرفتن این موارد، می‌توان روش حمل و نقل مناسب‌تر را انتخاب کرد که نیازهای حمل و نقل بین‌المللی کارگو را برآورده سازد.
چه نوع کالاهایی معمولا به عنوان کارگو حمل و نقل می‌شوند؟
انواع مختلفی از کالاها به عنوان کارگو حمل و نقل می‌شوند، از جمله:
1. کالاهای مصرفی:
مواد غذایی و نوشیدنی
پوشاک و کفش
محصولات الکترونیکی
لوازم‌خانگی
2. مواد اولیه و نیمه ساخته:
مواد معدنی و سوخت
چوب و محصولات چوبی
محصولات شیمیایی
قطعات یدکی و اجزای ماشین‌آلات
3. کالاهای حجیم و سنگین:
ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی
تجهیزات ساختمانی
تجهیزات نظامی
ماشین‌آلات کشاورزی
4. محموله‌های خاص:
محصولات دارویی و پزشکی
کالاهای فاسدشدنی
کالاهای خطرناک و مواد شیمیایی
محموله‌های ارزشمند و منحصربه‌فرد
این طیف گسترده از کالاها بر اساس نوع، اندازه، وزن و نیازهای حمل و نقل مناسب با روش‌های مختلف حمل و نقل جابه‌جا می‌شوند.
چه تفاوت‌هایی بین حمل و نقل کارگو در مسیرهای داخلی و بین‌المللی وجود دارد؟
تفاوت‌های اصلی بین حمل و نقل کارگو در مسیرهای داخلی و بین‌المللی به شرح زیر است:
1. مقررات و قوانین:
در حمل و نقل داخلی، قوانین و مقررات کشوری حاکم است.
در حمل و نقل بین‌المللی، قوانین و مقررات بین‌المللی و مقررات کشورهای مبدا و مقصد باید رعایت شود.
2. مدارک و مجوزها:
در داخل کشور، نیاز به مدارک محدود و معمولا ساده‌تر است.
در شرکت حمل بین المللی، مدارک و مجوزهای متعدد و پیچیده‌تری لازم است (مانند مجوز ترخیص گمرکی).
3. زیرساخت‌ها و امکانات:
در داخل کشور، زیرساخت‌های حمل و نقل داخلی مانند جاده‌ها و راه‌آهن کافی است.
در بین‌المللی، نیاز به زیرساخت‌های حمل و نقل بین‌المللی مانند بنادر و فرودگاه‌های مجهز است.
4. هزینه‌ها:
حمل و نقل داخلی معمولا هزینه‌های کمتری دارد.
حمل و نقل بین‌المللی هزینه‌های بیشتری برای ترخیص گمرکی، بیمه و سایر مالیات‌ها دارد.
5. زمان و پیچیدگی:
حمل و نقل داخلی معمولا سریع‌تر و ساده‌تر است.
حمل و نقل بین‌المللی زمان بیشتری برای طی مراحل مختلف (حمل، ترخیص گمرکی و…) نیاز دارد.
در مجموع، حمل و نقل بین‌المللی کارگو نسبت به داخلی پیچیده‌تر و هزینه‌بر‌تر است، اما به دلیل ارتباطات جهانی، اهمیت بیشتری دارد.