قلعه سموران

قلعه سموران که از سنگ­‌های مرمر متمایل به قرمز ساخته، در ۶۰ کیلومتری شرق شهر جیرفت بر فراز کوهی احداث شده است.دیواره بالای کوه که حدود هزار مترمربع است، از صخره­‌هاو پرتگاه­‌های طبیعی تشکیل شده است. در قسمت­‌هایی که امکان نفوذ دشمن بوده، دیواری بلند شامل دو دروازه در ضلع جنوبی با ۱۲ برج دیده‌­بانی احداث شده است. در ارتفاع ۲۰۰ متری بالای قلعه، دیوار سنگی دیگری با ملات آهک وجود دارد که دور تا دور قلعه احداث شده است.قلعه سموران به علت استحکام و موقعیت طبیعی شباهت زیادی به قلعه­‌های اسماعیلیه دارد و شاید مدت‌ها مورد استفاده پیروان اسماعیلیه قرار گرفته بوده، زیرا گروه‌­هایی از فرقه اسماعیلیه در جبال بارز زندگی می­‌کردند.

در اطراف رودخانه ی «هلیل رود» و در شهر «دقیانوس»، یکی از آثار تاریخی و ارزشمند ایران کهن قرار گرفته است که می توان آن را یکی از شاهکارهای هنر معماری در ایران معرفی کرد. این اثر که به «مسجد شهر قدیم جیرفت» شهرت یافته است، دارای قدمتی بالغ بر هزار و دویست سال بوده و عنوان قدیمی ترین مساجد جهان اسلام را به خود اختصاص داده است. به نظر می رسد که مسجد «شهر دقیانوس» در دوران صفاری، در دهه ی سوم هجری قمری و به فرمان «عمرولیث» احداث شده است. جالب است بدانید که وسعت مسجد، بالغ بر ۶ هزار متر مربع بوده و نزدیک به ۲ قرن از آن استفاده می شد.

محوطه‌ باستان‌ شناسی کنارصندل 

شامل دو تپه عظیم باستانی به نامهای تپه شمالی و تپه جنوبی دارای اهمیت خاصی بوده و کارهای علمی، مطالعاتی و تحقیقاتی زیادی بر روی آنها انجام شده است.
به گزارش ایرنا، این تپه ها باقیمانده از یک بنای بیاد ماندنی و باشکوه است که طبق نظر باستانشناسان چند هزار سال قدمت دارد. این بنای عظیم یک مکان مذهبی بوده و برای ساخت آن از خشت خام، ملات گل و کاهگل استفاده شده و تمامی خشتهای بکار رفته در ساخت این بنا دارای ابعاد مشخصی هستند. شکوه و عظمت تپه های باستانی کنار صندل چشم هر بیننده ای را به خود خیره کرده و گوشه ای از فرهنگ و هنر نیاکان ما را نمایش می دهد.

کاروانسرای گنجعلی‌خان

کاروانسرای گنجعلی‌خان در ضلع شرقی میدان این مجموعه قرار گرفته است.این مکان در مقاطعی از تاریخ به عنوان مدرسه نیز استفاده شده است.کاروانسرا دارای حجره‌های متعدد است و نقش اژدهای بزرگ بالدار که به سبک چینی و مغولی بر پیشانی ضلع شمالی کاروانسرا دیده می‌شود، از جمله ارزش‌های هنری آن محسوب می‌شود. این اثر در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شماره ثبت ۲۹۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آرامگاه امیر حیدر

محل قرار گیری این آرامگاه در دولت آباد اسفندقه می باشد و به دوره صفویه تعلق دارد داخل بنا یادبود های مختلف و مطالب زیادی با خطوط ممتاز و خوش نستعلیق و نسخ عالی درج شده است که تجلیل مقام معنوی صاحب مزار و اخلاص قلبی آن را نشان می دهد. تاریخ این نوشته ها به سال های 1002 ، 1012 ، و 821 هجری قمری بر می گردد. این بنا از تزیینات گچبری بسیار زیبا و نقوش هندی اسلیمی و شاخ و برگ با نقش شاه عباسی برخوردار است و با شماره 532 به ثبت ملی و تاریخی رسیده است.

موزه جیرفت

در موزه جیرفت تعدادی از اشیای کشف شده در این شهر نگهداری می‌شود . بخش عمده این اشیای بازیافتی را ظروف تزئینی ساخته شده از سنگ صابون تشکیل می‌دهد.از میان حدود هزار قلم شی  بازیافتی در حدود سیصد قلم از ظروف سنگی تزئین شده با نقوش برجسته و گاه کنده‌کاری شده برای ترصیع تشکیل می‌دهد که نقش مایه‌های تزئینی آنها را انواع خاصی از جانوران، موجودات هیولایی و افسانه‌ای، انسان و نیز گونه‌های چندی از گیاهان مانند نخل، نمای باروی دور شهرها و بناهای درون آن را در برمی‌گیرد.

دریاچه سد جیرفت

دریاچه سد جیرفت در ۴۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان جیرفت از بزرگ‌ترین و پرحجم‌ترین دریاچه‌های استان کرمان به شمار می‌رود. سد جیرفت بزرگ‌ترین سد مخزنی استان کرمان است که بر روی رودخانه هلیل رود در دامنه کوه‌های زاگرس به منظور ذخیره آب و تولید برق درسال ۱۳۷۰ احداث شده است. این سد با ذخیره‌سازی حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب شیرین در آن، اهمیت و ارزش والایی را در استان کرمان دارا است.

غار شعیب

« غار شعیب » در منطقه‌ « مارون » در ۱۸ کیلومتری شهرستان جیرفت واقع شده است .  مردم محلی در مورد این پدیده‌ طبیعی معتقدند که این غار همان غار « اصحاب کهف » است .  برخی دیگر از ساکنین نیز مدعی هستند که در نزدیکی این غار ،  عارفی به نام « شعیب » زندگی می کرده و سال ها در درون این غار به عبادت مشغول بوده است.