ایتالیا طی سال‌های متوالی جایگاه خود را در میان پنج کشور برتر گردشگری جهان حفظ کرده است. این کشور نه‌تنها در میان گردشگران خارجی، بلکه در بین گردشگران ایرانی نیز محبوبیت ویژه‌ای دارد. سفارت ایتالیا در تهران یکی از پرترددترین و محبوب‌ترین سفارت‌های اروپایی در ایران محسوب می‌شود و به داشتن رویکردی آسان‌گیر در صدور ویزا شهرت دارد. بررسی آمارهای جهانی در سال ۲۰۲۳ نیز نشان می‌دهد که سفارتخانه‌های ایتالیا در سراسر جهان کمترین میزان رد ویزا را در میان کشورهای اروپایی داشته‌اند.
همچنین در سال‌های اخیر، ایتالیا به یکی از محبوب‌ترین مقاصد مهاجرتی برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ایرانی تبدیل شده است. بررسی داده‌ها و آمارهای مهاجرتی نشان می‌دهد که مهاجرت تحصیلی دانشجویان ایرانی به این کشور رشد چشمگیری داشته است. بر اساس گزارش خبرگزاری ایرنا، میزان خروج دانش‌آموختگان ایرانی در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۰ بیش از ۸۰ درصد افزایش یافته است. علاوه بر این، تعداد دانشجویان ایرانی در ایتالیا در مقایسه با سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۰۰ درصد رشد داشته است. اما چه عواملی باعث این استقبال گسترده از تحصیل در ایتالیا شده‌اند؟
دانشجویان ایتالیایی و بین‌المللی از مقطع کارشناسی تا دکترا می‌توانند از فرصت‌های متعددی برای دریافت بورسیه‌های تحصیلی بهره‌مند شوند. یکی از شناخته‌شده‌ترین و محبوب‌ترین این بورسیه‌ها در میان دانشجویان ایرانی، بورسیه استانی ایتالیا است که نقش مهمی در انتخاب این کشور به عنوان مقصد مهاجرت تحصیلی ایفا می‌کند.
نکته قابل توجه درباره این بورسیه آن است که برخلاف بسیاری از کمک‌هزینه‌های تحصیلی که بر مبنای سوابق علمی و پژوهشی اعطا می‌شوند، بورسیه استانی ایتالیا صرفاً بر اساس شرایط مالی دانشجویان تعلق می‌گیرد و نیازی به داشتن رزومه تحصیلی برجسته ندارد. میانگین مبلغ این بورسیه بیش از ۷ هزار یورو در سال است و علاوه بر آن، دانشجویان واجد شرایط از پرداخت شهریه دانشگاه نیز معاف می‌شوند، که این امر تحصیل در ایتالیا را از نظر اقتصادی بسیار مقرون‌به‌صرفه می‌کند.
دومین عامل مهم به عنوان مقصد اصلی مهاجرت تحصیلی به ایتالیا برای دانشجویان ایرانی، ارائه طیف گسترده‌ای از رشته‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی در تمامی مقاطع تحصیلی است. این امر به‌ویژه در رشته‌های پرطرفداری مانند پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی مشهود است، که باعث شده بسیاری از خانواده‌های ایرانی فرزندان خود را از مقطع کارشناسی برای تحصیل به ایتالیا بفرستند.
برخی از محبوب‌ترین رشته‌های تحصیلی در این کشور شامل پزشکی، دندان‌پزشکی، داروسازی، دامپزشکی و پرستاری هستند. این رشته‌ها در میان دانشجویان ایرانی آن‌قدر پرطرفدار شده‌اند که بسیاری از متقاضیان حتی پیش از اتمام دبیرستان، فرآیند پذیرش خود را آغاز می‌کنند. این روند نشان‌دهنده‌ی استقبال گسترده از سیستم آموزشی ایتالیا و فرصت‌های تحصیلی ارائه‌شده در این کشور است.
علاوه بر جذابیت‌های تحصیلی، دانشجویان ایرانی که با ویزای دانشجویی وارد ایتالیا می‌شوند، فرصتی بی‌نظیر برای کشف قاره سبز به دست می‌آورند. دلیل این امر آن است که ویزای دانشجویی ایتالیا منجر به دریافت کارت اقامت دانشجویی شده و به دانشجو اجازه می‌دهد بدون نیاز به دریافت ویزای جداگانه، به بیش از ۲۸ کشور اروپایی سفر کند.
این مزیت زمانی جذاب‌تر می‌شود که دانشجویان ایرانی، با افتتاح حساب بانکی در بانک‌های ایتالیا و دسترسی به سیستم مالی بین‌المللی، می‌توانند بدون دغدغه، سفرهای اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه‌ای به سراسر اروپا داشته باشند. این امکان، تجربه‌ی تحصیل در ایتالیا را به یک فرصت استثنایی برای ترکیب آموزش و ماجراجویی در قاره اروپا تبدیل می‌کند.
۱۰ کشور محبوب در بین گردشگران خارجی در سال ۲۰۲۴
در سال ۲۰۱۹، بازار جهانی سفر و گردشگری با ارزشی بیش از ۸.۵ تریلیون دلار آمریکا یکی از بزرگ‌ترین و ارزشمندترین بخش‌های اقتصادی جهان به‌شمار می‌رفت. با آغاز همه‌گیری کرونا، این بازار با افت چشمگیری مواجه شد و ارزش آن به یک‌چهارم میزان پیشین خود کاهش یافت. با این حال، پس از پایان دوران کرونا، این صنعت به‌تدریج روند احیا را در پیش گرفته و به سطح مالی سال ۲۰۱۹ نزدیک می‌شود.
به گزارش وب سایت world population review ده مقصد محبوب گردشگری در سال ۲۰۲۴ به شرح زیر بوده اند:
| تعداد گردشگر | کشور |
| ۸۹.۴ میلیون نفر | فرانسه |
| ۸۳.۷ میلیون نفر | اسپانیا |
| ۷۹.۳ میلیون نفر | آمریکا |
| ۶۵.۷ میلیون نفر | چین |
| ۶۵.۵ میلیون نفر | ایتالیا |
| ۵۱.۲ میلیون نفر | ترکیه |
| ۴۵ میلیون نفر | مکزیک |
| ۳۹.۸ میلیون نفر | تایلند |
| ۳۹.۶ میلیون نفر | آلمان |
| ۳۹.۴ میلیون نفر | بریتانیا |
در فهرست ۱۰ کشور پربازدید جهان، ترکیه با جذب بیش از ۵۱ میلیون گردشگر خارجی در جایگاه ششم قرار دارد. این در حالی است که با توجه به سرمایه‌گذاری گسترده کشورهای حوزه خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی و قطر، و همچنین میزبانی عربستان از جام جهانی ۲۰۳۴، احتمال حضور کشورهای بیشتری از غرب آسیا، به‌خصوص خاورمیانه، در این لیست طی سال‌های آینده افزایش خواهد یافت.
برای مثال، امارات متحده عربی با جذب بیش از ۱۶ میلیون گردشگر خارجی، در رتبه ۲۶ پربازدیدترین کشورهای جهان قرار دارد. این روند نشان‌دهنده‌ی رشد روزافزون صنعت گردشگری در منطقه خاورمیانه و افزایش رقابت میان کشورهای این حوزه برای جذب گردشگران بین‌المللی است.
در همین حال، کشورهای حوزه خلیج فارس با سرمایه‌گذاری‌های کلان در صنعت هوانوردی و خرید هواپیماهای مدرن، نقشی اساسی در جابه‌جایی مسافران بین‌المللی ایفا می‌کنند. ایرلاین‌های مطرحی همچون ترکیش ایرلاینز، قطر ایرویز، امارات و الاتحاد از جمله بزرگ‌ترین و برترین شرکت‌های هواپیمایی جهان محسوب می‌شوند که با ارائه خدمات ممتاز و ناوگانی مدرن، سهم قابل توجهی در حمل‌ونقل هوایی دارند.
در این میان، سعودی ایرلاین نیز با سفارش بیش از ۱۰۰ فروند هواپیمای مدرن، در تلاش است تا به یکی از بزرگ‌ترین بازیگران این صنعت تبدیل شود. این سرمایه‌گذاری‌ها نه‌تنها موجب رشد صنعت هوانوردی در منطقه شده، بلکه به توسعه و تسهیل گردشگری و حمل‌ونقل بین‌المللی نیز کمک شایانی کرده است.
متأسفانه، وضعیت صنعت گردشگری ایران و میزان جذب گردشگران خارجی در سال‌های اخیر چندان مطلوب نبوده است. در سال ۲۰۲۴، ایران با جذب کمتر از ۸ میلیون گردشگر خارجی، جایگاه قابل قبولی در میان کشورهای منطقه ندارد. این در حالی است که با توجه به اقلیم چهارفصل، تنوع فرهنگی، تاریخی و طبیعی، ایران ظرفیت بالقوه‌ای برای تبدیل‌شدن به یکی از مقاصد گردشگری برتر جهان، حتی فراتر از ترکیه، را دارد.
با این حال، عوامل متعددی مانع از بهره‌برداری کامل از این ظرفیت شده‌اند. از جمله این موانع می‌توان به عدم ارتباط با سیستم مالی بین‌المللی، مشکلات اساسی در زیرساخت‌های هوانوردی، ناوگان فرسوده ایرلاین‌های داخلی، قوانین پیچیده و محدودکننده برای گردشگران خارجی، و عدم توسعه خدمات اینترنتی و فناوری‌های نوین در صنعت گردشگری اشاره کرد. این چالش‌ها باعث شده‌اند که ایران به‌تدریج از رقابت با کشورهای منطقه عقب بماند، در حالی که سایر کشورها با سرمایه‌گذاری گسترده در این حوزه، گردشگری را به یکی از ارکان اصلی اقتصاد خود تبدیل کرده‌اند.
جمع‌بندی
صنعت گردشگری در سال ۲۰۲۴ پس از بحران همه‌گیری کرونا بار دیگر به رونق خود بازگشته و کشورهای محبوب در بین گردشگران خارجی به ترتیب شامل فرانسه، اسپانیا، آمریکا، چین، ایتالیا، ترکیه، مکزیک، تایلند، آلمان و بریتانیا بوده‌اند. در این میان، ایتالیا همچنان یکی از پنج مقصد برتر گردشگری جهان باقی مانده و محبوبیت ویژه‌ای در میان ایرانیان نیز دارد، به‌ویژه از نظر تحصیلی.
ایتالیا به‌دلیل سیاست‌های ویزایی آسان، افزایش چشمگیر تعداد دانشجویان ایرانی، و ارائه بورسیه‌های تحصیلی استانی، به یکی از برترین مقاصد مهاجرت تحصیلی برای ایرانیان تبدیل شده است. این کشور همچنین طیف وسیعی از رشته‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی ارائه می‌دهد و امکان سفر آسان به سایر کشورهای اروپایی را برای دانشجویان فراهم می‌کند.
در سطح جهانی، رقابت در حوزه گردشگری به‌شدت افزایش یافته است. کشورهایی مانند عربستان سعودی، قطر و امارات با سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌های گردشگری و هوانوردی در تلاش برای جذب گردشگران بیشتر هستند. در مقابل، ایران با وجود ظرفیت‌های بالقوه تاریخی، طبیعی و فرهنگی، به دلیل چالش‌هایی مانند مشکلات زیرساختی، ارتباط محدود با سیستم مالی بین‌المللی و قوانین سخت‌گیرانه، نتوانسته سهم قابل توجهی از بازار گردشگری جهانی را به خود اختصاص دهد.
در نهایت، رشد صنعت گردشگری جهانی نشان می‌دهد که کشورهایی که به بهبود زیرساخت‌ها، تسهیل صدور ویزا و توسعه خدمات گردشگری می‌پردازند، موفق به جذب گردشگران بیشتری شده و نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند.
