بقعه دوازده امام یزد ، یادگار دوران سلجوقیه 

بقعه دوازده امام یزد

در این مطلب از مجله گردشگری تاپ تراول شما را با بقعه دوازده امام یزد ، یکی از آثار تاریخی و دیدنی شهر یزد آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.

بقعه دوازده امام یزد (Davazdah Imam Memorial) یکی از قدیمی‌ترین گنبد‌های شهر یزد و کشور ایران است. این بنای تاریخی در قرن پنجم هجری ساخته شده و به دوران سلجوقیان و دیلمیان تعلق دارد. شواهد تاریخی نشان می‌دهند این گنبد آجری یکی از معدود گنبد‌های شناسنامه‌دار و باستانی در ایران است که از حیث معماری و قدمت می‌تواند در جهان بی‌نظیر باشد. بقعه دوازده امام یزد ۱۲ تیر ماه به سال ۱۳۱۳ در میراث ملی ایران ثبت شده است.

تاریخچه بقعه

بر اساس کتیبه موجود در داخل مسجد این بنا که از آن به عنوان قبه یاد شده است در رمضان سال 429 هجری قمری ساخته شده است. درست مصادف با روزهایی که حصار و برج و باروها و دروازه های شهر در حال ساخته شدن بوده است. در این کتیبه از دو نفر با نام های ابومسعود ابونجم بدر و ابویعقوب اسحاق فرزندان ینال نامبرده شده است.

آنطور که به نظر می رسد این دو نفر از درجه داران حکومت امیر عضدالدین علاءالدوله ابوجعفر کاکویه حاکم وقت یزد بوده اند. بنای بقعه دوازده امام قدیمی ترین بنای تاریخ دار دوره اسلامی یزد است و از ارزش و جایگاه بالایی برخوردار است. این بقعه دومین گنبد تاریخ دار ایران نیز هست و به دلیل معماری خاص و جالبش در معماری اسلامی نیز جایگاه ویژه ای دارد.

معماری بقعه دوازده امام یزد

معماری بقعه بسیار جالب می باشد. بدنه پایینی گنبد یک چهار ضلعی بوده که در بالا به هشت ضلعی تبدیل شده و گنبد روی این هشت ضلعی قرار می گیرد.سقف بقعه دوازده امام از داخل دارای گچبری ساده می باشد و دور تا دور آن با کتیبه کوفی رنگی، تزیین شده است. این کتیبه به لحاظ طرح و نقش از اهمیت خاصی برخوردار می باشد و مورد بحث متخصصین تاریخ معماری اسلامی است.

نکته جالب داخل بنا، علاوه بر هنرنمایی معماران، این است که در چهار گوشه این بنا، گوشواره هایی قرار داد و داخل آنها درگاهی هایی خاص قرار گرفته است. برای روشنایی این مکان  از طریق پنجره هایی که در چهار طرف آن قرار گرفته استفاده می شود، نور تامین می شود و آن را روشن می کند.

دیوارها و محراب بقعه دوازده امام در یزد

بر روی دیوارهای داخل بنا توسط گچ ، شکل گل و بوته نقش بسته است. در داخل محراب، سنگ مرمری وجود دارد که صلوات بر دوازده امام روی آن نوشته شده و در انتهای آن نام یکی از مفاخر و مشاهیر یزد ذکر گردیده است.

وجود محراب در این بقعه دوازده امام یزد نشان می دهد که مسجدی در قرون دوم و سوم در این مکان ساخته شده بود. بر روی کتیبه رنگی موجود بر دیوار گچی جانب شرقی، نام سازندگان این بقعه نوشته شده است. مشخص نیست که این بنا از چه زمانی به دوازده امام تغییر نام داده است. در ساخت این بنا از مصالح آجری استفاده شده و در داخل بنا نیز گچ بری ها، زیبایی خاصی به این مکان بخشیده است.

نکته جالب دیگری که درباره این بنا می توان گفت این است که تنها راه دسترسی به پشت‌ بام استفاده از نردبان می باشد زیرا برای این بنای مهم تاریخی هیچ پلکانی برای رفتن به سمت پشت بام در نظر گرفته نشده است. علت این قضیه خود یک معمای عجیب و جالب است.

موقعیت مکانی

این بنای شگفت ‌انگیز باستانی، در ضلع غربی خیابان امام و در نزدیکی حسینیه‌ بزرگ محله‌ فهادان و همچنین در مجاورت مدرسه‌ ضیائیه که به زندان اسکندر نیز مشهور است قرار گرفته است.