بازار تهران

در میان جاذبه‌های گردشگری تهران، بازار تهران، یکی از بزرگترین و شلوغ ترین بازارهای کشور محسوب می‌شود و می‌توان از آن به عنوان قلب اقتصاد ایران نام برد. بازاری که همراه خود بناهایی از دوارن مختلف تاریخی را نیز برای عرضه به گردشگران در دل خود دارد. در ادامه مطلب همراه تاپ تراول باشید تا با بازار تهران بیشتر آشنا شوید.

بازار تهران بازاری قدیمی واقع در مرکز شهر تهران در منطقه ۱۲ شهری تهران است. این بازار در میان خیابان‌های مولوی در جنوب، مصطفی خمینی (سیروس سابق) در شرق، پانزده خرداد (بوذرجمهری سابق) در شمال و خیام در غرب قرار گرفته‌است. در تقاطع این خیابان‌ها میدان محمدیه، چهارراه مولوی و چهارراه سیروس قرار گرفته‌اند. میدان پانزده خرداد در بیرون از محدوده بازار و سبزه‌میدان در محدوده بازار قرار گرفته‌است. از گذرهای اصلی درون بازار می‌توان از گذر لوطی‌صالح نام برد.

تاریخچه بازار قدیمی تهران

قدمت بازار تهران به دوره صفویه برمی‌گردد. اولین بناهای بازار در زمان شاه طهماسب صفوی ساخته شده و به مرور زمان به تعداد مغازه‌ها و سراهای بازار افزوده شده است. از زمان ناصرالدین شاه اما، بازار با ساخت ورودی منحصر به فرد و با معماری مشخص، رنگ و بوی تازه‌ای گرفت و نقش مهمتری در احوال اقتصادی و اجتماعی تهران بازی کرد. با گسترش بازارچه و راسته‌های مختلف و همجواری تجار و علمای دینی مسجد بازار، فرهنگ و مذهب نیز وارد بازار شد.

در همین زمان بود که نقش بازار بزرگ تهران به عنوان نبض جریانات مردمی انقلابی پر رنگ‌تر از گذشته شد. اکنون اما بازار تهران را جدای از نقش اقتصادی آن، می‌توان به عنوان اثری تاریخی و با معماری ایرانی اسلامی شاخص در نظر گرفت. نحوه ساخت قسمت‌های مسقف بازار به شکل گنبدهای در هم تنیده است که در هر دو سمت راسته، مغازه‌ها و تجارت‌خانه‌های متفاوتی قرار دارد. گاها در میانه مسیر به تقاطع‌هایی برخورد می‌کنیم که معروف به چهارسوق هستند و عمدتا پایان یک دسته مشاغل و شروع دسته بعدی را نشان می‌دهند.
معماری ایرانی اسلامی بازار تهران به همان سبکی می‌باشد که در اکثر بازارهای قدیمی ایران مانند بازار تبریز، زنجان، بیرجند و مشهد قابل مشاهده است. حتی اگر به دنبال خرید چیزی نباشید، می‌توانید با دیدن مناظر شگفت‌انگیز بازار لذت کافی را ببرید. در میان راسته‌های قدیمی قدم بزنید، در مسجد امام عبادت کنید، در رستوران‌ها و غذاخوری‌های معروف بازار مانند رستوران مسلم و فلافلی مروی غذا بخورید و هر چه که به چشمتان زیبا آمد بخرید.

معماری بازار تهران

بازار تهران دارای معماری بسیار پیچیده ای است. راهروهای پیچ در پیچ، طاق های ضربی و هواکش‌های سنتی که به زیبایی بازار تهران را زینت داده‌اند. معماری بازار، مختص یک دوره خاص نیست و به مرور زمان تکمیل شده است اما بخش عمده‌ای از معماری آن مربوط به سبک معماری تهرانی است که تقریبا مربوط به اواخر سبک اصفهانی است.

بازار تهران به مرور مسقف شده و در  ابتدای امر بازاری روباز بوده است. فضاهای خدماتی مثل قهوه خانه‌ها، زورخانه‌ها، حمام‌ها و مساجد نیز به مرور به راسته‌‌های بازار اضافه شده‌اند و هر راسته فضاهای خدماتی مختص به خود را داشته است.

بازار تهران بخش های بسیاری دارد که در یک مقاله امکان معرفی تمامی این بخش‌ها وجود ندارد اما مهم‌ترین بخش‌های این بازار عبارت است از:

سبز میدان: قدمت این میدان به دوره‌ی صفویه برمی‌گردد ولی در دوران قاجار به دستور امیرکبیر تغییرات زیادی به خود دید. این میدان، مرکز برگزاری مراسم‌های مذهبی و تجمعات سیاسی و اجتماعی شد. در گذشته ورودی بازار بزرگ تهران در قسمت جنوبی سبزه میدان بوده که امروزه سردر زیبای بازار را می‌توانید در این میدان مشاهده کرد.

طاق ها و گنبدهای آجری بازار: با گشت و گذار در بازار، طاق‌ها و گنبدهای آجری را به وضوح خواهید دید که به شدت آسیب دیده‌اند و بخش‌هایی از آن‌ها نیز در حال مرمت هستند.

چهارسوق بزرگ بازار: چهار سوق در بازارهای ایران در واقع محل تقاطع دو راسته اصلی است. چهار سوق بزرگ بازار تهران در نزدیکی مسجد جامع قرار دارد که گچ‌بری‌های این قسمت نیز بسیار چشم‌نواز است.

سرای امیر: این بخش که توسط اموال شخصی امیرکبیر و به کمک شیخ عبدالحسین یکی از روحانیون مشروطه خواه ساخته شده، یکی از ارکان تاریخی بازار بزرگ تهران است.

تیمچه ی حاجب الدوله: تیمچه‌ی حاجب الدوله یکی زیباترین بخش‌های بازار تهران است. این بخش به صورت مجزا به ثبت ملی رسید‌ه است. تیمچه توسط فردی به همین نام یعنی حاجب الدوله در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است.

تیمچه ی مهدیه: یکی دیگر از بخش‌های زیبای بازار تهران مربوط به تیمچه‌ی مهدیه است. این تیمچه در نزدیکی سبزه میدان و ابتدای راسته کفاشان قرار دارد. معماری تیمچه مهدیه، معماری گنبدی و دارای یزدی‌بندی‌هایی بی‌نظیر است.

جاذبه‌های بازار تهران

بازار تهران با توجه به قدمت دیرینه آن جاذبه‌های زیادی دارد که می‌توان به تیمچه مهدیه، مسجد جامع امام خمینی (شاه سابق)، کاخ شمس العماره، امامزاده زید، کلیسا طاطاووس و بازار فرش‌فروشان اشاره کرد. در بازار فرش شاهد هنر اصیل ایرانی هستیم که علاوه بر فروش فرش، فرش و نقشه فرش نیز صادر می‌شود. مجموعه بینظیر کاخ گلستان در فاصله نزدیکی از بازار تهران قرار گرفته است. این مجموعه در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

در بازار چه بخوریم؟

بازار بزرگ تهران نه تنها مرکز خرید است بلکه چندین جای قدیمی ومعروف دارد که خوردن غذا در آن مکان‌ها تجربه بسیار دلنشینی است. قهوه‌خانه حاج علی درویش بعنوان کوچک‌ترین قهوه‌خانه دنیا، ثبت شده در آثار ملی میراث فرهنگی در بازار تهران است. این قهوه‌خانه در راسته بازار بزرگ (بزازها)، بعد از ورودی مسجد امام، جنب مسجد عبدالله خان قرار دارد که از سال ۱۲۹۷ توسط آقای مبهوتیان مشغول فعالیت است. پیشنهاد میکنیم حتما چای خوشمزه این قهوه‌خانه را امتحان کنید. رستوران‌های مسلم، نایب، شمشیری، حاج مرشد، شرف الاسلامی، جوان و فلافلی مروی از گزینه‌های پیشنهادی و رستوران‌های معروف بازار هستند که مطمئنا به امتحانش می‌ارزد.

بهترین زمان رفتن به بازار

بهترین زمان رفتن به بازار تهران را نوع خرید شما مشخص می‌کند. کالاهای مختلفی در سراها و پاساژهای بازار فروخته می‌شود که از آن‌ها می‌توان به خشکبار، پوشاک زنانه، طلا و جواهر، ساعت و کیف، لوازم آرایشی، لوازم خانگی و لوازم تحریر اشاره کرد. خرید هر کدام از این وسایل می‌تواند فصل‌های فروش متفاوتی را داشته باشد. برای مثال شلوغ‌ترین زمان خرید وسایل تحریر و کیف در ماه شهریور است که کم کم به باز شدن مدرسه‌ها نزدیک می‌شویم. مسقف بودن قسمت اعظم بازار باعث می‌شود که خریداران از گزند باران و آفتاب در امان باشند و می‌توانید در تمامی ساعت کاری از 8 صبح تا 11 شب به بازار سری بزنید. برای گشت طولانی مدت در بازار یکی از نگرانی‌ها می‌تواند پیدا کردن استراحتگاه و غذاخوری باشد اما نکته جالب در مورد بازار قدیمی تهران این است که در هر راسته کبابی‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی آماده پذیرایی از شما با بهترین منوی سنتی و ایرانی هستند.

راه دسترسی به بازار

بازدید از این بازار دوست داشتنی و تاریخی می تواند روزی خاطره انگیز را برای شما رقم بزند. در این بازار سیری در تاریخ پر فراز و نشیب ایران خواهید داشت و با معماری باشکوه ایرانی آشنا می شوید. بازار بزرگ تهران از سمت جنوب به خیابان مولوی، از شمال به خیابان پانزده خرداد، از شرق به خیابان مصطفی خمینی و از غرب به خیابان خیام می رسد. از آن جایی که این محدوده شامل طرح ترافیک می باشد، بهترین راه، استفاده از مترو یا تاکسی می باشد. اگر قصد داشته باشید از مترو که سهل ترین راه رسیدن به این مکان به حساب می آید، استفاده کنید، باید در ایستگاه های پانزده خرداد یا خیام پیاده شوید. اگر بخواهید از تاکسی بهره ببرید می توانید به پایانه های صادقیه یا آزادی مراجعه کنید.