تهران؛ شهری که نمی‌شناسید!+ ۱۰ جاذبه تاریخی مهم تهران 

10 جاذبه تاریخی مهم تهران

​سلام نو – سرویس گردشگری: تهران شلوغ، تهران پنهان زیر دود، تهران خسته؛ این‌ها مجموعه‌ای از کلمات تکراری است که بیشتر اوقات برای توصیف تهران به کار می‌رود. تهران پایتخت است مدفون زیر ساختمان‌های بلند، ترافیک، اقتصاد و سیاست؛ پایتختی غرق در زندگی روزمره که اهالی آن سال‌ها است خاطره، تاریخ و جغرافیای آن را از یاد برده‌اند.

فکر می‌کنیم تنها ظرفیت‌های گردشگری و تفریحی تهران در مال‌ها، بازارها، شهربازی‌ها و کافه‌های آن است، اما واقعیت این است که سخت در اشتباه هستیم. پایتخت دویست ساله ایران حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، بسیار بیش از تصور ما.

تهران با سابقه بیش از دویست سال پایتختی ایران پر از یادگار رخدادها و بناهای تاریخی است و به لطف موقعیت جغرافیایی خود هنوز برخی از خوش آب‌وهواترین تفرجگاه‌ها را داخل و اطراف خود حفظ کرده است. تهران مرکز رُخ نمایی معماری دوره قاجار است، هرچند اندکی جست‌وجو شما را به دوران صفوی و قبل از آن هم راهنمایی می‌کند.

در ادامه نگاهی کوتاه به برخی از جذاب‌ترین نقاط گردشگری تهران از منظر تاریخی خواهیم داشت.

کاخ گلستان؛ زیبای بزرگ

کاخ گلستان، تاج‌گذاری‌های احمدشاه، مظفرالدین شاه، رضا شاه و محمدرضا پهلوی را به چشم دیده است و عمری به بلندای شاه عباس صفوی دارد. بنای اولیه کاخ در دوران شاه عباس صفوی پایه‌گذاری شد و در دوران شاه طهماسب به مرور گسترش یافت. با این همه سهم اعظم هنر و زیبایی مجموعه گلستان به دوران قاجار و توجه ویژه شاهان قاجار به آن باز می‌گردد.

کاخ گلستان را بی‌تردید باید گوهر بی‌نظیر کاخ‌های تهران دانست، کاخی که مجموعه‌ای کم‌نظیر از آثار تاریخی را در خود جایی داده است و پر شکوه پا برجا است.

سردر باغ ملی؛ دروازه ورود به تاریخ

سردر باغ ملی در انتهای خیابان سی تیر است و بین سال‌های ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ و به دستور رضا شاه ساخته شده. در ضلع شمالی سردر باغ ملی خیابان امام خمینی (سپه پیشین)، در شرق وزارت امور خارجه و غرب موزه پست و تلگراف قرار دارد. وقتی که خبری از برج آزادی و میلاد نبود مردم تهران را به سردر باغ ملی می‌شناختند.

این سردر، در واقع دروازه ورودی به میدان مشق که از مناطق نظامی بوده به حساب می‌آمده. وقتی میدان مشق تبدیل به پارک شهر شد، سردر باغ ملی هم سرد باغ ملی شد و قلب تپنده تاریخ و سیاست ایران در اطراف آن شکل گرفت.

واقعیت این است که عبور از سردر باغ ملی مانند عبور از دروازه زمان است. می‌توانید به موزه ایران باستان بروید و تاریخ کهن ایران را نظاره کنید یا با رفتن به موزه ملک غرق شکوه هنر ایران شوید. اگر مسافر تهران هستید بد نیست در همان اطراف سری هم به قدیمی‌ترین هتل‌های تهران بزنید، شاید به جای هتل‌های مدرن و لوکس ترجیح دادید یک اقامتگاه تاریخی را امتحان کنید.

عمارت مسعودیه، شکوهمند و ساکت

عمارت مسعودیه این روزها به لطف آسیب‌هایی که از سریال جیرانِ حسن فتحی خورده سر زبان‌ها افتاده، اما این عمارت یکی از جذاب‌ترین بناهای تاریخی تهران در سال‌های اخیر است و بسیاری از اهالی تهران دوست دارند آخر هفته‌ها سری به آن بزنند.

عمارت مسعودیه به دستور مسعود میرزا که حاکم اصفهان و پسر ناصرالدین شاه بود، ساخته شد. جدای از معماری جذاب مسعودیه، در این سال‌ها این عمارت تبدیل به مرکز گردآمدن هنرمندان شده است.

کاخ نیاوران؛ خانه آخرین شاه

«کاخ نیاوران را به خاک و خون می‌کشیم» این بخشی از یکی از شعارهای مشهور انقلاب اسلامی در سال 1357 است و نشان می‌دهد که کاخ نیاوران چه نسبت نزدیکی با آخرین شاه پهلوی داشت. کاخ نیاوران محل زندگی محمدرضا پهلوی بوده و همین باعث شده تا از دیگر کاخ‌ها سالم‌تر و البته به روزتر باشد.

این ساختمان تنها ساختمان سلطنتی است که سقف آن به صورت «بازشو» طراحی شده است، هرچند حالا سقفِ باز شوی آن از کار افتاده. با رفتن به این کاخ می‌توان سری هم به «کوشک احمد شاهی» و کاخ «صاحبقرانیه» ز، دو یادگار دوران قاجار. موزه جهان‌نما نیز موزه‌ای است که در گوشه جنوب غربی کاخ نیاوران و در ضلع غربی کاخ صاحبقرانیه قرار دارد. موزه جهان‌نما سال ۱۳۵۵ خورشیدی در محوطه مجموعه کاخ‌های نیاوران ساخته شد تا میزبان هدایایی که به فرح پهلوی اهدا یا توسط او خریداری می‌شد باشد.

کاخ صاحبقرانیه؛ کاخ محبوب ناصری و دفتر کار پهلوی

کاخ صاحبقرانیه به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار و به مناسبت سلطنت او بنا شد و قصر و مکان تفرج و تفریح وی بود. این کاخ بعدها تبدیل به دفتر کار محمدرضا پهلوی شد.

تالار آینه (جهان‌نما) با تابلوهای نقاشی گران بها و اشیاء بسیار نفیس تزیین شدند. آینه کاری‌های تالار اصلی آن در زمان ناصرالدین شاه آغاز شد و در زمان مظفرالدین‌شاه قاجار به پایان رسید. طبقه زیرین این کاخ حوض خانه نام دارد که در زمان ناصرالدین شاه، ورودی حرمسرایش بوده و در زمان محمدرضاشاه به محل برگزاری جشن‌های غیررسمی پهلوی تبدیل شد.

عمارت کلاه‌فرنگی عشرت‌آباد؛ خانه نظامی‌ها

عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد یا کاخ عشرت‌آباد پیشین یکی دیگر از آن بناهای تاریخی است که با دستور ناصر الدین شاه قاجار در میدان عشرت‌آباد (میدان سپاه)، پادگان عشرت‌آباد (پادگان ولیعصر) ساخته شد. این کاخ نیز از جمله کاخ‌های حاشیه تهران قاجارها بود که بیشتر کاربرد تفریحی داشت.

پس از سرنگونی دودمان قاجار، کاخ و خانه‌های پیرامون آن در اختیار نهادهای نظامی قرار گرفت و نام عشرت آباد با شهربانی و پادگان و زندان گره خورد. پس از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ امام خمینی به‌مدت یک ماه و هفت روز در زندان عشرت آباد بازداشت بودند. هم اکنون نیز این مکان کاربرد نظامی دارد و تنها می‌توان نمای کاخ را از بیرون مشاهده کرد.

مجموعه سعد آباد؛ در هم تنیدگی معماری ایرانی و اروپایی

هر چند تهران جاذبه‌هایی مثل روستای لالان(لالون) هم دارد، اما پر بی‌راه نیست اگر پایتخت را شهر کاخ‌ها بنامیم. کاخ سعد آباد از آن بناهایی است که معماری اروپایی و ایرانی هر دو در آن می‌درخشند. اقامتگاه تابستانی محمدرضا شاه پهلوی و فرح امروز میزبان موزه ملل است، موزه‌ای که هدایایی که شاه گرفته بود را به نمایش می‌گذارد. یکی از نقاط جذاب این کاخ اتاق خواب فرح پهلوی، اتاق خوابی که به شهادت معماران باعث تغییر فرم اتاق خواب در ایران شد. سعد آباد را می‌توان بعد از نیاوران دومین مجموعه مهم به یادگار مانده از دوران پهلوی دانست.

موزه مقدم؛ کوچک و جذاب

اگر دنبال یک موزه دنج، کوچک، جذاب و جالب هستید بد نیست همین آخر هفته سری به خانه موزه مقدم بزنید. خانه مقدم نه تنها معماری چشم نوازی دارد، بلکه موزه کوچک، جذاب و جالبی دارد و شما می‌توانید اشیاء جالبی را در آن ببینید. این خانه محل زندگی خاندان محمدتقی خان احتساب الملک از افراد مشهور قاجار بود که بعدها به دکتر محسن مقدم، استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران و همسرش رسید. موزه مقدم بزرگ‌ترین، مشهورترین و عجیب‌ترین موزه تهران نیست، اما قطعا یکی از جالب‌ترین موزه‌هایی است که می‌توانید ببینید.

موزه جواهرات ملی؛ موزه‌ای جادویی

موزه جواهرات ملی ایران در خزانه بانک مرکزی ایران قرار دارد و به صورت موزه نیز استفاده می‌شود. بسیاری از جواهرات سلطنتی ایران از دوره صفوی، دوره افشار، قاجار و پهلوی در این موزه به نمایش گذاشته شده است. مهم‌ترین جواهر موجود در موزه را باید الماس دریای نور دانست، یکی از بزرگ‌ترین الماس‌های دنیا و البته بزرگ‌ترین الماس صورتی دنیا، الماسی که جفت آن یعنی کوه نور سال‌ها است روی تاج ملکه و شاهان بریتانیا می‌درخشد.

موزه تماشاگه زمان؛ سفر به دل قصه‌ها

بعد از موزه مقدم موزه زمان را باید دومین موزه کوچک و جالب تهران دانست. پیشینه این بنا به دوره قاجاریه برمی‌گردد. این ملک در سال ۱۳۴۲ توسط حسین خداداد، صنعتگر و کارفرین ایرانی خریداری شد. ساختمان آن در یک طبقه ساخته شده بود و وی با مقاوم‌سازی ساختمان و احداث یک طبقه روی همکف، تغییراتی در بنا ایجاد کرد.

 خداداد به دلیل علاقه‌ای که به احیای هنر طراحی و گچ بری در ایران داشت، بهترین استاد کاران را برای گچ‌بری خانه‌اش به استخدام گرفت. گچ بری‌های این بنا دوازده سال به طول انجامید و در سال ۱۳۵۶ به پایان رسید. در نهایت خداد یک سال بیشتر در این خانه زندگی نکرد.