کلیسای بیت اللحم اصفهان ☀️ 

کلیسای بیت اللحم اصفهان

در این مطلب از مجله گردشگری تاپ تراول شما را با کلیسای بیت اللحم اصفهان آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.

کلیسای بیت اللحم (Bethlehem Church) یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای اصفهان به شمار می‌رود که در نزدیکی کلیسای وانک در محله جلفای اصفهان قرار دارد و همچون دیگر کلیساهای این شهر، قدمتش به دوران صفویه می‌رسد. کلیسای بیت اللحم در سال 1628 میلادی ساخته و امروزه با شماره 7643 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

خواجه پطرس ولیجانیان که از تجار ثروتمند و معروف جلفای اصفهان بود، سازنده بنا به شمار می‌رود. در معماری کلیسای بیت لحم، ترکیبی حیرت‌انگیز از معماری کاتولیک‌ها و معماری اسلامی را با تأثیر از فرهنگ ارامنه می‌بینید که نقاشی‌ها، کاشی‌کاری‌ها و طلاکاری‌های کلیسا هر کدام گوشه‌ای از این ترکیب زیبا را نمایش می‌دهند. این کلیسا در 2 طبقه و با آجر و خشت ساخته شده و پلان آن مستطیل شکل است و تالاری با گنبدی بلند به قطر 11 متر و ارتفاع 25 متر از سطح زمین دارد. ناقوس‌خانه کلیسای بیت لحم در سال 1897 میلادی به کلیسا اضافه گردید.

این کلیسا یکی از کلیساهای زیبای اصفهان شناخته می‌شود و در داخل آن نوای آواز کلیسا پخش می‌شود و حسی خاص و تکرار نشدنی و پر از معنویت به انسان منتقل می‌کند. نقاشی‌های دیوارهای داخلی و گنبد کلیسا که هرکدام ماجرایی را نشان می‌دهد، که از وقایع کتاب مقدس برگرفته شده‌اند و بیننده را به قلب تاریخ مسیحیت می‌برد. گنبد طلاکاری شده کلیسا نقاشی‌های خیره‌کننده‌ای نیز دارد که از مهم‌ترین آن‌ها به تصاویر 12 حواری حضرت مسیح می‌توان اشاره کرد.

تاریخچه کلیسا

کلیسای بیت‌اللحم در دوره شاه عباس صفوی و در سال ۱۳۰۶ هجری قمری، توسط شخصی به نام خواجه پطرس ولیجانیان، بازرگان معروف دوره صفوی، بنا شد و مدفن وی و چند تن از اعضای خانواده‌اش در حیاط کلیسا قرار دارد. برخی بر این عقیده‌اند که خواجه پطرس به‌دلیل اذیت مسیحیان بر اثر ازدحام در ورودی کلیسای مریم مقدس، تصمیم به ساخت کلیسا بیت اللحم گرفت.

معماری کلیسا

در منطقه جلفای اصفهان نزدیک به 150 کلیسا وجود دارد. آنچه معماری کلیسای بیت اللحم اصفهان را در میان سایر کلیساها متمایز ساخته است، گنبد آن است. گنبد این کلیسا، بلندترین در میان گنبدهای کلیساهای جلفا است. کلیسا در طول سالیان و طی مرمت های صورت گرفته تغییراتی کرده ولی پلان اصلی آن به همان شکل اولیه باقی مانده است.

عمارت اصلی یا همان گنبدخانه پلانی مستطیلی شکل دارد و در انتهای تالار محراب با میراث خانه هایی در طرفین آن قرار دارد. سطح درونی گنبد مانند اکثر گنبدهای اصفهان با طرح های اسلیمی و ختایی تزئین شده است و دیوارهای تالار نیز با نقاشی مزین شده اند.

مساحت کلیسا 480 متر مربع است و دو ورودی شمالی و جنوبی دارد. در بالای در جنوبی یک سنگ که با سه صلیب حجاری شده به یاد زائران اورشلیم هارتون و خانواده اش نصب شده است. حیاط کلیسا هم در قسمت غربی یک ورودی دارد که برج ناقوس کلیسا استوار بر ستون های آجری در بالای آن قرار گرفته است.

از دیگر ویژگی های منحصر به فرد کلیسای بیت اللحم اصفهان، نقوش دیواری آن است. در زمان شاه عباس ارتباط میان فرهنگ های مختلف در جهان ایرانی گسترش بسیاری یافت و شاه عباس هم برای آنکه رونق اصفهان را افزایش دهد به ادیان و فرهنگ های گوناگون اجازه می داد تا آزادانه به فعالیت های دینی خود بپردازند. بسیاری از ارامنه جلفا نیز از این موقعیت بهره بردند و آثار هنری زیبایی را با مضامین دینی خلق کردند.

بعضی از نقاشی های دیواری کلیسای بیت اللحم اصفهان به لطف این ارتباطات گسترده توسط نقاش هنرمند کاخ های روسیه و حتی کاخ کرملین یعنی بوگدان سلطانف کشیده شده است. مضامین نقاشی ها درباره داستان های عهد عتیق و جدید کتاب مقدس است و از آفرینش حضرت آدم و حوا تا داستان زندگی برخی پیامبران و مخصوصا حضرت عیسی (ع) و حضرت مریم (س) را در بر می گیرد.

دیواره های تالار اصلی تا ارتفاع 160 سانتی متری با کاشیکاری مزین شده است و بالاتر از آن ها دو ردیف نقاشی قرار دارد. این نقاشی ها ترکیبی از سبک های ایرانی و اروپایی است. بیشتر نقاشی ها توسط کشیشان مجددا مرمت شده اند و گاهی طبق سلیقه خودشان تغییراتی در آن ها داده اند.

نقاشی های دوره صفوی معمولا دو بعدی و انتزاعی است اما نقاشی های اروپایی هم عصر پرسپکتیو دارند. برای همین نقاشی های کلیسای بیت اللحم اصفهان از هر دو سبک مثال هایی را دارد. بعضی از نقاشی ها هم روی پارچه های بزرگی به سفارش تاجران ارمنی در اروپا کشیده و به کلیسای بیت اللحم اصفهان آورده شده است. بسیاری از نقاشی ها یادبودی از هنرمندان و صنعتگران خود را به همراه دارند.

قبرستان کلیسا

در جنوب ورودی اصلی کلیسا، قبرستان و تالارهای تدفین قرار دارد. مقبره پطروس ولیخانی و پسر و نوه اش نیز در قسمت غربی حیاط کلیسا قرار دارد. مجموعه ای از سنگ قبور و یادبودهای تدفین از پیشوایان و شهدای ارامنه نیز در اطراف حیاط کلیسای بیت اللحم اصفهان به چشم می خورد.

کلیسای بیت اللحم کجاست؟

کلیسای بیت اللحم در شهرستان اصفهان، خیابان نظر شرقی، میدان بزرگ جلفا قرار گرفته است. نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو به کلیسا، ایستگاه‌های سی و سه پل و شریعتی هستند که از آن‌ها با استفاده از تاکسی می‌توانید به کلیسا برسید. همچنین ایستگاه اتوبوس چهارراه حکیم نظامی در فاصله حدودا ۵۰۰ متری از کلیسا قرار دارد که می‌توانید این مسافت را پیاده طی کنید.