موزه جواهرات ملی

بسیاری از جواهرات سلطنتی ایران از دوره صفوی، افشار، قاجار و پهلوی در موزه جواهرات ملی ایران نگهداری می شود. جواهرات معروفی مثل تاج فرح پهلوی، الماس دریای نور، تاج کیانی، جقه نادری، تخت طاووس، کره جواهر نشان، تخت نادری و… که هر کدام برای خود داستان های زیادی دارند و روزگاری همنشین شاهان وشاهزادگان بوده اند. این جواهرات امروز نه تاج سر کسی هستند و نه تن یا جایگاهی را مزین کرده اند. امروز دیگر کسی به وسیله آن ها فخر نمی فروشد و جلال و شکوه شاهی خود را به نمایش نمی گذارد.موزه جواهرات ملی ایران واقع در تهران، خیابان فردوسی است و مقابل سفارت ترکیه قرار دارد. این موزه تا قبل از انقلاب فعالیت داشته و بعد از آن تعطیل و دوباره در ۱۳۶۹ برای عموم بازگشایی شد.در این مقاله از وب سایت تاپ تراول شما را با موزه جواهرات آشنا خواهیم کرد . در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

تاریخچه موزه جواهرات ملی

تاریخچه موزه جواهرات ملی به دوران صفوی بر می گردد. در این دوره پادشاهان صفوی، سفرایی را به کشورهای مجاور ارسال و اقدام به خرید و جمع آوری و حفظ جواهرات موجود نمودند. تا قبل از این دوره هیچ کدام از پادشاهان ایرانی اقدام به جمع آوری و نگهداری جواهرات و سنگ های زینتی نکرده بودند. گفتنی است بخشی از این جواهرات در زمان حمله افغان ها به ایران تصاحب گردید که با همت نادر شاه افشار بخش زیادی به ایران بازگردانده شد. نادر شاه افشار هم چنین نامه های بسیاری را برای پادشاه هندوستان جهت پس گرفتن بخشی از جواهرات فرستاد و با لشکر کشی اش به هندوستان موجب شد پادشاه هند هدایا و جواهرات زیادی را به نادر اهدا کند. نادر بخشی از هدایا و غنایم را به حکام، امیران و پادشاهان کشور بخشید و بخشی را به آستان قدس رضوی و بخشی دیگر را به سپاهیانش اهدا کرد. احمد بیک افغان ابدالی، از سرداران نادر شاه، کسی بود که بعد از قتل نادر، جواهرات خزانه را به غارت برد و بخشی از این جواهرات از جمله الماس کوه نور، بعدها به ملکه انگلیس اهدا گردید و هرگز باز گردانده نشد.

جواهرات و قطعات موجود در خزانه ی جواهرات ملی در قالب 36 گنجه دست بندی شده اند. محتویات این گنجه ها بسیار متنوع بوده و شامل تاج و نیم تاج، انواع جقه، گلدان، قلیان، آینه، شمعدان، شمشیر، ساعت، سپر، انفیه دان، عصا و سنجاق سینه، اشیا مرصع و مروارید و… می شود. در اینجا به معرفی برخی از اشیا شاخص این موزه می پردازیم.

الماس دریای نور

بی‌شک گران‌قیمت‌ترین و زیباترین جواهر این مجموعه الماس دریای نور است که با وزنی بیش از 180 قیراط یکی از بزرگ‌ترین الماس‌های دنیا بشمار می‌رود. این الماس صورتی‌رنگ کمیاب با تراش‌های پیچیده و طرح منحصربه‌فرد شیر و خورشید و تاج مرصع خود یکی از حیرت‌انگیزترین جواهرات دنیا محسوب می‌شود که می‌تواند هر گردشگری را دقایقی مات و مبهوت خود کند. گفتنی است که در ساخت و تزئین این جواهر از چهار قطعه یاقوت و 457 قطعه برلیان ریز بکار رفته است که در نوع خود بی‌نظیر است.

الماس کوه نور 

این گوهر بزرگترین الماسی است که در دنیا شناخته شده است .این سنگ قیمتی از ناحیه قلعه باستانی گلکنده در نزدیکی حیدرآباد در ایالت آندرا پرادش در کشور هند در سال ۱۶۵۶ میلادی بدست آمد.این الماس توسط میرزا محمد میر جمله وزیر مشهور ایرانی عبدالله قطب شاه به شاه جهان پادشاه گورکانی هند تقدیم شد و در آنجا ماند و در سال ۱۷۳۸ میلادی به دست نادر شاه رسید.کوه نور پس از مرگ نادر توسط احمدشاه درانی به افغانستان منتقل و سپس به شاه شجاع رسید. پس از شکست شاه شجاع از سردار هندی ملقب به شیر پنجاب، الماس مزبور توسط سردار نامبرده به هند عودت شد و بعدها به دست کمپانی هند شرقی بریتانیا افتاد. در سال ۱۸۷۷ رسما اعلام شد این الماس در اختیار ملکه ویکتوریا امپراتور بریتانیا در دوران استعمار بریتانیا بر هند است و اینک بر تارک تاج سلطنتی بریتانیا می‌درخشد.

کره ی جواهر نشان

کره ی جواهر نشان یکی دیگر از اشیای معروف و بی قیمت نگهداری شده در موزه جواهرات ملی ایران است که به دستور ناصرالدین شاه قاجار و در سال ۱۲۹۱ ساخته شد. گفته می شود که در این کره حدود ۳۴ کیلوگرم طلای خالص و ۳۶۵۶ گرم هم جواهرات دیگر به کار رفته است. نکته ی جالبی که درباره ی این کره وجود دارد این است که به دستور شاه، جواهراتی که برای ساخت این کره به کار رفته اند از جواهرات بی استفاده در خزانه بوده اند. در ساخت این کره از زمردها و یاقوت ها برای نشان دادن دریا و خشکی استفاده شده است و حتی خط استوا و بقیه ی تقسیمات جغرافیایی هم نشان داده  شده اند که البته همه ی آن ها با الماس نمایش داده شده اند.

نیمتاج نورالعین

از باشکوه ترین نیمتاج های موجود در گنجینه خزانه جواهرات ملی، نیمتاج نورالعین است که برای فرح پهلوی، همسر سوم محمدرضاشاه ساخته شد. این نیمتاج که کار ظریف و زیبای جواهرساز معروف نیویورکی به نام هری وینستون است در سال 1338 خورشیدی در مراسم عروسی فرح دیبا بر سر وی گذاشته شد و برای الماس صورتی کمیابی که به آن جلوه خاصی بخشیده، بسیار مشهور شده است. الماس صورتی نورالعین که گفته می شود بخشی از الماس مشهور دریای نور است بر روی پایه پلاتینی خود به زیبایی می درخشد و جلوه گری می کند. نیمتاجی که الماس های زرد، سفید و صورتی کوچک آن، الماس بزرگتر را در میان گرفته اند و هنر عالی سازنده اش را به نمایش می گذارند.

تخت طاووس (تخت خورشید)

به فرمان فتحعلی شاه در سال 1216 هجری قمری، تختی عظیم و مجلل به مباشرت نظام الدوله محمدحسین خان صدر اصفهانی فرمانفرمای اصفهان با جواهر و طلای موجود در خزانه ساخته شد و به مناسبت نقش خورشید مرصعی که در صدر تخت تعبیه شده است به نام تخت خورشید معروف گردید.تخت خورشید سالها به همان نام نامیده می شد تا اینکه فتحعلی شاه با طاووس تاج الدوله ازدواج نمود. از همان زمان به مناسبت نام او، تخت به نام طاووس مشهور شد.تخت مذکور تا سال 1360 در تالار کاخ گلستان نگهداری می گردید. در تاریخ 17/6/1360 به خزانه جواهرات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتقال یافت تا همواره با توجه به تجانس این تخت با جواهرات موجود در خزانه (موضوع قانون سال 1316 شمسی) نگهداری شود.

تخت نادری

این تخت بسیار زیبا و جواهرنشان، در دوره ی قاجار و به دستور فتحعلی شاه ساخته شد. برای ساختن این تخت مرصع و مینا کاری شده از 22 هزار سنگ وجواهر قیمتی استفاده شده است. این تخت برخلاف نامش متعلق به نادر شاه افشار نیست و به مراتب زیباتر از تخت طاووس می باشد.

جقه نادری 

جقه نادری، آراسته به الماس و زمرد، که در وسط آن یک تخمه زمرد دامله درشت خوشرنگ نصب شده است. در زیر جقه، سه آویز زمرد خوشرنگ آویخته شده است. قسمت بالای جقه، هفت شقه است و در دو طرف شقه ها نیز دو ریسه و برگ و گل الماس نشان، ساخته اند و از نوک شقه های جقه، دو آویز زمرد بسیار اعلای سعیدی امرودی آویخته شده است. در بالای تخمه وسط، هلال الماس نشان، و در پایین در دو سو، شبیه درفش، طبل، لوله توپ و سر نیزه روی زه زین نصب شده است. پارچه درفش به سه ردیف یاقوت، الماس و زمرد کمرنگ تقسیم شده است. تمام جقه، آراسته به الماس های فلامک خو ش آب و درشت و ریز است. رضا خان پهلوی از جقه مزبور گاهی استفاده می کرد. وزن جقه ۳۳ مثقال و ۱۹ نخود است. این جقه در سده ۱۲ ه.ق در ایران ساخته شد.

تاج‌ ماه 

تاج‌ ماه که بعد از دریای نور، در میان جواهرات سلطنتی خودنمایی می‌کند. این سنگ سفید و خوش آب و رنگ بادامی شکل 112 قیراط وزن دارد و در وسط بازوبند سلطنتی بازوی چپ قرار داشت‌. اما بعدها به صورت دگمه یا بر روی سینه یا پیش کلاه نصب می‌کردند و اینک به صورت پیاده در خزانه جواهرات سلطنتی ایران نگهداری می ‌شود.

تاج کیانی

تاج فتحعلی شاه که به تاج کیانی معروف است، این تاج با جواهراتی مانند الماس، زمرد، یاقوت و مروارید آراسته شده است، این تاج در زمان قاجار ساخته شد و سه رنگ سبز و سفید و قرمز به کار رفته در آن نشانگر پرچم ایران است.

تاج پهلوی

این تاج در زمان رضا شاه ساخته شد، زیرا رضاخان تمایلی به استفاده از تاج کیانی نداشت. بنابراین زبردست ترین جواهرسازان آن دوران این تاج را برای او ساختند. در ساختن این تاج از تاج شاهان ساسانی الهام گرفته شده است. این تاج آراسته به الماس های ارزشمند و گوهرهای درشت زمرد ویاقوت کبود ومروارید است.