مجموعه امیرچخماق یزد
در این مقاله از معرفی جاهای دیدنی ایران به سراغ یکی از جاذبه های زیبای یزد با نام مجموعه امیرچخماق می رویم و آن را به شما معرفی خواهیم کرد. در ادامه با تاپ تراول همراه باشید.
میدان امیرچخماق میدانی در شهر یزد است که شامل مجموعه ای از بازار، تکیه، مسجد و دو آب انبار می باشد و قدمت آن به دوران تیموریان می رسد. تکیه امیر چخماق در سال 1330 و مسجد آن در سال 1341 به عنوان آثار ملی به ثبت رسیده است. این میدان از شاخص ترین مجموعه های تاریخی و گردشگری در شهر یزد شناخته می شود.
امیرجلال الدین چخماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده 8 خورشیدی در وقتی که حاکم یزد بود، مجموعه ای متشکل از تکیه ، میدان، حمام عمومی، کاروانسراها، خانقاه ، قنات خانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون، همسرش، او را یاری کرد.
میدان میرچخماق، اثری از قرن نهم هجری و یادگاری از دوران حکومت امیرچخماق شامی است. جلال الدین امیرچخماق که به دستور شاهرخ تیموری به حکومت یزد رسید با هم دستی همسر خود فاطمه خاتون، آثاری چند در یزد بنا کرد. مهم ترین این آثار مسجد جامع نو بود که هم اکنون نیز برقرار است و به نام مسجد میرچخماق مشهور است.
بانیان در شمال مسجد میدانی ایجاد کردند که اکنون هم پابرجاست و مرکز شهر یزد است. این میدان در عصر صفوی هم به همین نام شهرت داشت. در زمان شاه عباس برخی از این آثار احیاء گردیده است، از جمله چهار سوقی بر روی کاروانسرا ساخته گردیده است.
اوایل قرن سیزدهم هجری میدان جلوی مسجد و سردر بازار تبدیل به حسینیه شده است . البته آنچه مسلم است در آن زمان، این مکان نقش حسینیه را نداشته، چون ساخت چنین فضاهایی از زمان صفویه به بعد در ایران رواج پیدا نموده است. در خاور میدان میرچخماق، بازاری به نام حاجی قنبر وجود دارد.
این بازار از بناهای نظام الدین حاجی قنبر جهانشاهی است. این شخص که به امر جهانشاه قره قویونلو به حکومت یزد رسیده بود ، آثار دیگری هم در یزد احداث کرد. بعدها بر سر در این بازار بنای زیبا و بلندی به اسلوب بناهایی که در تکایای یزد دیده می شود؛ ساخته شد.
این بنای عظیم یکی از معرف های شهر یزد است و هنگامی که می گویند «میرچخماق» مرادشان همین بناست، در حالی که از آثار امیرچخماق نیست. مسجد میر چخماق با کاشی های معرق و طاق های مقرنس اثری است که از نظر مرتبه زیبایی پس از مسجد جامع قراردارد و به مسجد جامع نو نیز معروف است.
این مسجد در سال ۸۴۱ هـ.ق به پایان رسید و از حیث زیبایی، وسعت، اهمیت و اعتبار پس از مسجد جامع شهر قرار دارد در توصیف این مسجد باید گفت که در کریاس (ساختمان جلوی درب وروردی) مسجد که به میدان میر چخماق باز میشود، سنگی نصب گردیده که بر آن متن وقفنامهای به خط نسخ نقر گردیده است.
در طرف راهروی شمالی که از درب کریاس به صحن وارد میشود، شبکههایی ظریف از کاشیهای معرق در پنجرهها نصب شدهاند. قسمتی از سردر صفحه ایوان کاشیکاری معرق گردیده است و جرزهای آن آجری رنگ میباشد. دور خارجی گنبد و بر کمربند آن عبارت «السلطان ظل الله» به کوفی بنایی تکرارگردیده است.
وضع طاق بندی ها و سردر مناره ها طوری است که معرف نوعی مخصوص از معماری شهر تاریخی یزد محسوب می شود و به همین جهت در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۳۰ از طرف «وزارت فرهنگ» ذیل شماره «۳۸۳» در «فهرست آثار تاریخی و ملی» به ثبت رسیده است و تصویر آن در کتاب های گوناگونی که از طرف دانشمندان و باستان شناسان خارجی درباره ایران نوشته گردیده است درج شده که آن را به عنوان معرف و مظهر یزد تشخیص داده اند.”
در این مجموعه دو آب انبار به نام های ستی فاطمه و تکیه امیر چخماق (آب انبار حاجی قنبر) وجود دارد که آب انبار ستی فاطمه در کوچه شیخ اسداله در ضلع جنوبی میدان امیر چخماق قرار گرفته و مربوط به دوره صفویه است. در حالی که آب انبار تکیه امیر چخماق در حد فاصله تکیه و بازارچه حاجی قنبر واقع شده و به احتمال زیادً قدمت آن نیز به دوره صفویه می رسد. این آب انبار هم اکنون به عنوان موزه آب مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی دیگر از بخش های دیدنی این میدان، نخل بزرگ آن است که به «نخل حیدری ها» نیز نامور بوده است. آن گونه که «عبد الحسین آیتی» گفته، پیشینه این نخل به ۴۵۰ سال پیش و «دوره صفویه» می رسد. بعضی این نخل را کهن ترین نخل و بعضی دیگر، نخل «میدان شاه ولی» در «تفت» را با ۶۰۰ سال پیشینه، کهن ترین نخل جهان می دانند.
زمان بازدید مجموعه امیرچخماق یزد
میتوانید پیش ازبرنامه ریزی برای بازدید، از طریق تلفن اداره میراث فرنگی استان یزد در مورد هزینه بازدید وساعت بازدید مکانهای یزد و … اطلاعات کسب کنید.
آدرس اداره میراث فرهنگی یزد:
خیابان امام خمینی ، خ شهید ابراهیمی، روبروی فرمانداری
تلفن: 7-36210006
جاهای دیدنی تهران + تفریحات، آدرس و توضیحات
جاهای دیدنی درگز، سفر به دل تاریخ و طبیعت خراسان
