قلعه گردکوه | از مکانهای باستانی و زیبا در دامغان 

قلعه گردکوه یکی از مهم ترین پناهگاه های مستحکم و غیرقابل تسخیر فرقه اسماعیلیه در ایران بوده است ، به وقتی که حسن صباح و فدائیان بی باکش با کارد های زهر آلودشان ، وحشت به جان تمامی حکام و فئودال های سلجوقی انداخته بودند. در آن دوره فردی به نام رئیس مظفر حاکم دامغان بود ، وی دعوت حسن صباح را پذیرفت و از آنجا که فرد ثروتمندی بود ، قلعه الموت را به مبلغ سه هزار دینارخرید و به حسن صباح داد ، او قلعه گردکوه را کانون تبلیغ فرقه اسماعیلیه کرد و هیچ کمکی را از آنها دریغ نمی داشت ، به گونه ای که زمانی که قلعه الموت ( درسال 500 ه.ق. ) توسط ارتش سلجوقی محاصره شد ، حسن صباح ، کودکان و فرزندان خود را به گردکوه نزد رئیس مظفر فرستاد تا از آنها مراقبت کند. با ظهور فتنه شوم مغول ، خیلی از دژ های اسماعیلیان ، به علت خیانت خورشاه ( آخرین حاکم اسماعیلیه ) یکی بعد از دیگری فرو ریختند ، ولی اسماعیلیانِ گردکوه ، تسلیم مغولان نشدند و مدت بیست سال مردانه در برابر لشکر مغول ایستادند ، تا اینکه در زمان آباقاخان ، این دژ سقوط کرد و تمامی ساکنان آن کشته شدند و دژ کاملا ویران گردید ( این دژ حدود دویست سال در تصرف اسماعیلیه بود و آخرین قلعه ای بود که سقوط کرد ). بعد از سقوط اسماعیلیه گرد کوه به دست حکام مغول افتاد ، در سنه ( 786 ه.ق.) فردی به نام امیر ولی در یک درگیری با سپاه تیمور لنگ ، گرد کوه را از تیموریان گرفت و جزو قلمرو خود قرار داد ، ولی اندکی بعد در استرآباد از لشکر تیمور شکست خورد و زن و فرزندانش را به گردکوه آورده و خود فرار کرد ، از سنه ( 800 ه.ق. ) به بعد قلعه رو به ویرانی نهاده و اهمیت خود را از دست داد.

در سمت مشرق گردکوه نشانه ساختمان مستحکمی با سه آب انبار معتبر به طول 27 – 21 – 20 و عرض 8 – 5/4 – 4 متر به جامانده است که گودی آن به دلیل این که به مرور پر شده دقیقاً معلوم نیست. سه آب انبار مسقف می باشد که در بخش جنوبی دژ واقع شده و هر سه به هم راه دارند و آب آنها از چشمه پیخار ، توسط جویی که قبلاً وجود داشته تامین می گردیده است.

چند عمارت در نقاط گوناگون کوه با هدف دیده بانی ساخته شده بود و حوض هایی در کنار آن ها درست کرده بودند. تمام این ساختمان ها به غیر از یک ساختمان ، همه از سنگ و ساروج بنا شده و کوه را به طور قلعه پابرجایی درآورده است. راه صعود به این کوه از سمت مشرق بوده و پیوسته زیرنظر دیده بانان قلعه قرار داشته است. در گردکوه کلیه وسایل زندگانی برای عده نسبتاً زیاد در مدت زیادی فراهم بوده و قطعه های سنگ آسیای دستی و شکسته های ظروف سفالی و سایر چیز ها که اکنون در آن جا مشاهده می شود ، مؤید این مطلب است.