قلعه کرشاهی
در این مطلب از مجله گردشگری تاپ تراول شما را با قلعه کرشاهی ، دژ نظامی در اصفهان آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.
قلعه کرشاهی یا قلعه دزدها ، قلعه‌ای است که در قسمت شمال شرقی شهر ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل واقع در جنوب کویر سیازگه بند ریگ، و در نزدیکی ارتفاعات کوه یخ‌آب در استان اصفهان قرار دارد. با مساحت ۴۰۰۰ متر مربع، قدمت این بنا به دوره‌های پیش از اسلام بازمی‌گردد.
از این قلعه برای دفاع در برابر هجوم مغولان و دیگر دشمنان استفاده می‌کردند که متاسفانه بعدها به جولانگاه راهزنان و یاغیان تبدیل شد. بعد از ارگ بم، قلعه کرشاهی بزرگ‌ترین بنای خشتی ایران به‌شمار می‌رود. این اثر تاریخی که به‌عنوان یکی ازجاهای دیدنی آران و بیدگل شناخته می‌شود، در ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ با شماره‌ی ثبت ۵۸۹۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این قلعه تدافعی از جهت سازماندهی و انسجام فضایی یکی از کامل‌ترین و مستحکم‌ترین قلعه‌های منطقه محسوب می‌شود. واژه کرشاهی از کاریزشاهی گرفته شده است. این قلعه در زمان حمله مغول به عنوان پایگاهی برای مبارزه، به خوبی توانسته در جنگی نابرابر مقابل یورش وحشیانه دشمن مقاومت کند.
این قلعه در دوره‌های مختلف از جمله در زمان حمله مغول بازسازی شده تا جلوی پیشروی دشمن که از راه کویر قصد حمله به نواحی مرکزی ایران را داشته است گرفته شود. بارزترین ویژگی این قلعه خاصیت آب‌زایی زمین اطراف آن است.
تاریخچه قلعه کرشاهی
اطلاع دقیقی از تاریخچه کرشاهی در دست نیست، اما گمانه زنی هایی وجود دارد، از جمله این که برخی می گویند که کرشاهی، همان کاریز شاهی است یعنی قناتی که منسوب به شاه می باشد.
این قلعه در زمان حمله مغول به عنوان پایگاهی برای مبارزه، به خوبی توانسته در جنگی نابرابر مقابل یورش وحشیانه دشمن مقاومت کند. قلعه کرشاهی در دوره های مختلف از جمله در زمان حمله مغول بازسازی شده تا جلوی پیشروی دشمن که از راه کویر قصد حمله به نواحی مرکزی ایران را داشته است گرفته شود.
از آن زمان به بعد قلعه کرشاهی بارها مورد استفاده حاکمان و راه زنان و حتی شورش گران قرار گرفته و آخرین بار توسط نایب حسین کاشی، از شورشیان اواخر دوره قاجار بازسازی شده و هنوز هم آثار گلوله های توپ به جا مانده از درگیری نیروهای دولتی و شورشیان بر دیوارهای این قلعه نمایان است. قلعه تاریخی کرشاهی برای آخرین بار در دوران قاجار مرمت شده است و هم اکنون در حال تخریب به دست سوداگران آثار تاریخی و همچنین حوادث طبیعی است.
معماری منحصر به فرد
قلعه کرشاهی دارای معماری کاملا تدافعی و به همراه دیوارهای دفاعی دارای مساحتی بالغ بر 8000 متر مربع است . در ساخت آن از خاک شن دار دامنه کوه های اطراف استفاده شده است و هیچ نوع تزئینی به جز رج چینی خشتی برج و باروها در آن یافت نمی شود. بنای آن به شکل مربع و طول هر ضلع آن حدود 210 متر است.
ورودی و خروجی قلعه در قسمت جنوب آن است اما گریزگاهی نیز در قسمت شمالی آن وجود دارد. در قسمت ورودی یک هشتی با 4 اتاق زمستانی قرار دارد. همچنین 10 اتاق تابستانی نیز در بنا مشاهده می شود. مساحت هر یک از اتاق ها 10 متر مربع است و مجموعا با اتاق های غلامان 17 اتاق در قلعه کرشاهی وجود دارد.
دورتا دور قلعه ، دو دیوار محکم با فاصله ی 5 متر از یکدیگر قرار دارد که حد فاصل آن ها خندقی نسبتا عمیق حفر شده است تا در هنگام هجوم دشمن و عبور از دیوار اول ،خندق پر از آب شده و مانعی برای پیشروی آنها به داخل قلعه شود. در دور تا دور خندق در فاصله ی هر 10 متر یک برجک وجود دارد که محل استقرار تیراندازها بوده است.
پس از دو دیوار دفاعی به دیوار اصلی قلعه می رسیم که پنج برج دور تا دور آن را فراگرفته است .ارتفاع آنها به جز یکی 9 متر و برج اصلی حدود 12 متر است .
مجموعه ای از اصطبلها به مساحت 1360 متر مربع در دور تا دور قلعه وجود دارد. قلعه کرشاهی دارای دو حیاط یکی به عنوان حیاط مرکزی و دیگری به عنوان حیاط غلامان است که در وسط هر کدام حوض آبی قرار دارد. در حیاط غلامان گودال دایره ای شکلی وجود دارد که محل گردش شتر برای آسیاب کردن بوده است.
در حیاط وسط قلعه حوض بزرگی وجود دارد که ترکیب فضایی آن با اتاق های اطراف و برج های بلند و مستحکم ، طراحی خاصی به کرشاهی بخشیده است.
دسترسی
برای بازدید از این بنای منحصر به فرد می توانید از مسیر های زیر استفاده کنید:
در اولین مسیر پس از گذشتن از شهر ابوزیدآباد از مسیر کاشان و گذر از روستای قاسم آباد و طی کردن مسافت 30 کیلومتری به قلعه می رسید.
در مسیر دوم با گذشتن از مسیر شهرستان آران و بیدگل به دژ مرنجاب به سمت سفیدآب به تپه هایی می رسید که پس از گذر از آنها و ورود به رودخانه و پشت سر گذاشتن حاشیه غربی کوه های یخ آب می توانید قلعه را مشاهده نمایید.
سومین مسیر که مناسبترین مسیر به حساب می آید حرکت از نزدیکترین آبادی ( متین آباد ) به سمت قلعه است. این مسیر تقریبا یک روز پیاده روی دارد اما می توان با وسیله نقلیه، جاده ی خاکی آن را در 45 دقیقه طی نمود.
جاهای دیدنی تهران + تفریحات، آدرس و توضیحات
جاهای دیدنی درگز، سفر به دل تاریخ و طبیعت خراسان
