حلوای اوماج یکی از خوراکی های محبوب در مناطق شمالی ایران است که در تعطیلات و مناسبتهای خاص مصرف میشود. این حلوا با استفاده از آرد، شیر، شکر، روغن، زرد چوبه، گلاب و زعفران تهیه میشود. آرد و شیر با هم مخلوط شده و سپس به صورت گلولههای ریز شده و در نهایت در شیرهای که از قبل تهیه شده باقی میماند، به مدت یک ساعت پخته میشود. حلوای اوماج بهدلیل طعم خوشمزه و متفاوتش محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این حلوا در مناطق مختلف ایران با نامهای مختلفی شناخته میشود. در تهران به آن حلوای آردی میگویند، در شمال به آن حلوای اوماج و در کرمانشاه به حلوای خطی معروف است.
درباره حلوای اوماج
حلوای اوماج یکی از شیرینیهای سنتی و محبوب است که در استانهای شمالی ایران، به ویژه در آذربایجان شرقی و غربی، تهیه و مصرف میشود. این شیرینی در دوران قاجار به عنوان خوراکی شاهی شناخته شده بود. حلوای اوماج با آرد، شیر، شکر و زردچوبه تهیه میشود. زردچوبه به عنوان یکی از اصلیترین مواد مصرفی در حلوای اوماج شناخته میشود. این ماده باعث رنگدهی و طعم خاص حلوا میشود. حلوای اوماج بهدلیل داشتن مواد مغذی مفیدی مانند ویتامین B و فیبر، از نظر اهمیت غذایی بسیار مورد توجه است. همچنین، حلوای اوماج حاوی مقادیر قابل توجهی کلسیم، آهن، پروتئین و چربی بوده که از نظر تغذیهای بسیار مفید است.
مواد لازم برای حلوای اوماج
برای تهیه حلوای اوماج، مواد زیر لازم است.
- آرد گندم
- شیر
- شکر
- روغن
- شیره انگور
- زعفران
- هل
- گردو
مرحله اول تهیه حلوای اوماج
در مرحله اول تهیه حلوای اوماج، برای آمادهسازی آرد حلوا، باید آرد را با نمک مخلوط کرده و شیر را به آرامی روی آرد بپاشید. سپس شیر را به آرامی به آرد اضافه کنید. آرد را با دست بمالید تا به صورت گلولههای ریز خمیر یا به اصطلاح اوماج تبدیل شود. در این مرحله میتوانید از زردچوبه نیز استفاده کنید تا به حلوای اوماج رنگ قرمزی زیبا بدهد. در این صورت، آرد حلوا را با زردچوبه مخلوط کنید و سپس شیر را به آرامی روی آرد اسپری کنید. بعد از آمادهسازی آرد حلوا، باید شربت حلوا را تهیه کنید.
برای تهیه شربت حلوا، ابتدا باید شکر و آب را با هم مخلوط کرده و روی حرارت قرار دهید تا شکر حل شود و یکی دو جوش بزند؛ سپس آن را کنار بگذارید. در مرحله بعد، آرد حلوا را به شکر حل شده اضافه کرده و همه را به خوبی با هم مخلوط کنید. سپس مواد را روی حرارت قرار دهید و به مدت حدود ۱۵ دقیقه هم بزنید تا حلوای اوماج آماده شود.
مرحله دوم
در مرحله دوم تهیه حلوای اوماج، ابتدا شکر و آب را با هم مخلوط کرده و روی حرارت قرار دهید تا شکر حل شود و یکی دو جوش بزند. سپس زعفران و گلاب را به آن بیفزایید. در ادامه، یک لیوان آرد را با زردچوبه مخلوط کنید و در سینی بریزید. سپس یک فنجان شیر را چندین بار روی آرد اسپری کنید و همزمان با مالیدن آرد، آرد را به صورت گلولههای ریز خمیر یا به اصطلاح اوماج تبدیل کنید.
حالا شکر را به آرامی به مواد خمیری اضافه کنید و همزمان با مخلوط کردن مواد، آن را روی حرارت بگذارید تا به آرامی بجوشد. سپس آن را از روی حرارت بردارید و به مدت 10 تا 15 دقیقه در حالتی که روی پارچه گذاشتهاید، خنک شود. بعد از خنک شدن، حلوا را به دلخواه در قالبهای مختلف شکل دهید و با پودر زعفران و شیرینی پزی خوشمزه و دلپذیری را برای خود و دوستان خود فراهم کنید.
مرحله سوم
در مرحله سوم از تهیه حلوای اوماج، بعد از آماده کردن آرد و شیر، باید خمیر حلوا را تهیه کرد. در این مرحله باید دقت کرد که شیر به آرامی و به میزان کافی به آرد اضافه شود تا خمیر گلوله گلوله شود. بهتر است در زمان اضافه کردن شیر، مدام آن را مخلوط کنید تا فقط یک قسمت از آرد به شیر بچسبد. حالا بعد از این که خمیر حلوا آماده شد، باید آن را به صورت گلولههای ریز خمیر یا به اصطلاح اوماج تبدیل کنید. برای این کار، خمیر را به دست بگیرید و با دست های خود به صورت گلولههای ریز خمیر تبدیل کنید.
در نهایت، با استفاده از دستهای خود یا به کمک یک قاشق، گلولههای ریز خمیر را به صورت دایره ای در حالت فشرده روی یک سینی یا دیگر وسایل مناسب بچینید. بهتر است برای این کار از یک سینی با قطر کوچک استفاده کنید تا حلوا به شکلی زیبا و یکدست شکل بگیرد.
مرحله چهارم
در مرحله چهارم از طرز تهیه حلوای اوماج، بعد از حل شدن کامل شکر در آب، نوبت به تفت دادن آرد میرسد. برای این کار، نیاز است که دو پیمانه آرد گندم را در قابلمهای مناسب بریزید و به مدت ۱۵ دقیقه با حرارت ملایم تفت دهید. در طول این مدت، باید آرد را بهطور مداوم هم بزنید تا از سوختن جلوگیری شود. سپس، نیم پیمانه روغن را به قابلمه اضافه کرده و با هم آرد و روغن را مخلوط کنید تا آرد رنگ شکلاتی پیدا کند. در این مرحله، باید بهطور مداوم هم بزنید تا آرد بهطور یکنواخت رنگ شود.
در مرحله بعد، دو پیمانه اوماج را به آرد تفت داده شده اضافه کرده و با هم مخلوط کنید. سپس، با حرارت کم به مدت ۱۵ دقیقه هم بزنید تا آرد بهطور کامل پخته شود. در طول این مدت، باید بهطور مداوم هم بزنید تا مواد به صورت یکنواخت مخلوط شوند. در نهایت، برای تکمیل طعم حلوا، یک قاشق غذاخوری گلاب، یک قاشق چایخوری زعفران دم کرده و یک قاشق غذاخوری پودر هل را به حلوا اضافه کرده و با هم مخلوط کنید. در این مرحله، باید به صورت مداوم هم بزنید تا مواد بهطور یکنواخت مخلوط شوند.
مرحله پنجم
در این مرحله، شربت به حلوا اضافه میشود تا بهترین طعم و بافت را به حلوا بدهد. برای تهیه شربت، در قابلمهای متوسط، آب و شکر را با هم مخلوط کرده و روی حرارت قرار دهید. سپس با مراقبت کامل، شیره خامه را به مخلوط آب و شکر اضافه کنید و هم بزنید تا تمام مواد به هم مرتبط شوند. در مرحله بعد، زعفران و گلاب به شربت اضافه میشوند و دوباره هم بزنید تا همه مواد به هم مرتبط شوند. سپس شربت را از روی حرارت بردارید و در کنار آن قرار دهید.
حالا، پنجمین مرحله آغاز میشود. در این مرحله، شربت به حلوا اضافه میشود. برای این کار، شربت را به تدریج به خمیر حلوا اضافه کنید و همزمان با آن، با استفاده از یک قاشق، خمیر را هم بزنید تا همه مواد به هم مرتبط شوند. حدود ۱۵ دقیقه زمان لازم است تا شربت به خمیر حلوا جذب شود. در انتها، حلوا را به مدت یک ساعت با حرارت کم دم کنید و هر ده دقیقه هم بزنید تا ته نگیرد. برای تزیین حلوا، میتوانید از خلال پسته استفاده کنید.
مرحله ششم
در این مرحله، پس از خاموش کردن حرارت، شربت به تابه اضافه میشود و حلوا به صورت مداوم هم بزنیم و نباید بگذاریم ساکن بماند. سپس پودر هل به همراه گلاب و زعفران به حلوا اضافه میشود و به هم زدن آن ادامه میدهیم.
با توجه به اینکه پودر هل بسیار خوشمزه و معطر است، میتوانید از آن به میزان بیشتری استفاده کنید تا حلوا ترش و خوشمزه شود. همچنین، با اضافه کردن گلاب به حلوا، عطر و طعم آن افزایش مییابد و بهتر میشود. در این مرحله، حلوا باید به مدت حداقل ۲۰ دقیقه دیگر تفت داده شود تا مواد یکدست شوند. در این مدت، باید حلوا را به آرامی هم بزنید تا مواد به هم بچسبند و حلوا به صورت یکپارچه تری درآید.
مرحله هفتم
در این مرحله، حلوای اوماج باید در کنار چای یا قهوه سرو شود. برای سرو کردن حلوا، میتوانید آن را روی یک بشقاب زیبا آرایش دهید و با دمنوش یا چای سرو کنید. همچنین می توانید با استفاده از دستهای خود، حلوا را به شکل گلولههای کوچک تقسیم کنید و روی یک سینی زیبا قرار دهید. یکی از روش های خوشمزه سرو حلوا، استفاده از مربای ترشی است.
برای این کار، می توانید مربای ترشی را روی حلوا بریزید و با چنگال مخلوط کنید. این روش به حلوا طعم ترش و خوشمزهای می دهد. همچنین میتوانید برای سرو حلوا، از خرمای خرد شده و پودر پسته استفاده کنید. برای این کار، خرما را خرد کرده و روی حلوا بریزید. سپس پودر پسته را روی خرما و حلوای اوماج بریزید. این روش طعم حلوا را شیرین و خوشمزه میکند.
سخن پایانی
این حلوا با ترکیبی از آرد، شیر، شکر، زعفران و گلاب تهیه میشود و در بسیاری از مراسمها و جشنهای مختلف به عنوان شیرینی مورد استفاده قرار میگیرد. در مرحله اول، آرد با شیر و نمک ترکیب شده و به صورت گلولههای ریز خمیری به نام اوماج تبدیل میشود. در مرحله بعد، شیرهی حلوا با ترکیب شکر و آب تهیه شده و به مرحله بعدی رفته که در آن اوماجها با شیرهی حلوا مخلوط شده و به صورت دلخواه شکل داده میشود. در هر روش تهیه حلوای اوماج، از مواد اولیه با کیفیت و به مقدار مناسب استفاده شود. از طرفی، برای دستیابی به بهترین نتیجه در تهیه حلوای اوماج، باید به دقت به مراحل تهیه توجه کرد و با توجه به سلیقه خود، میزان شیره و زعفران را تنظیم نمود.