دریاچه ی ارومیه کجاست ؟ + معرفی کامل و راهنمای سفر 

دریاچه ی ارومیه

در این مقاله از معرفی جاهای دیدنی ایران یکی از جاذبه های زیبای ارومیه یعنی دریاچه ی ارومیه را به شما معرفی خواهیم کرد که نام آن به گوش هر کسی آشناست و هر کسی آن را میشناسد آشنا خواهیم. هرچند این روزها حال این دریاچه خوب نیست و درحال خشک شدن است ولی در این مقاله تصمیم گرفتیم تا شما را بیشتر با این دریاچه زیبا آشنا کنیم. در ادامه با تاپ تراول همراه باشید

دریاچه ی ارومیه نام دریاچه‌ ای در شمال غربی کشور ایران است که طبق تقسیمات کشوری ایران، این دریاچه میان دو استان آذربایجان غربی و استان آذربایجان شرقی قرار گرفته‌ است. مساحت این دریاچه در سال ۱۳۷۷ در حدود شش هزار کیلومتر مربع بود که در ردیف بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار می‌گیرد. دریاچهٔ ارومیه، بزرگ‌ ترین دریاچهٔ داخلی ایران، بزرگ‌ ترین دریاچهٔ آب شور در خاور میانه، و ششمین دریاچهٔ بزرگ آب شور دنیا است. آب این دریاچه بسیار شور بوده و بیشتر از رودخانه‌ های زرینه‌ رود، سیمینه‌ رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شود.

جدال با مرگ

از اواسط دهه ۸۰، این دریاچه شروع به خشک شدن کرد و حدود ۸۸ درصد از مساحت خود را از دست داد. خشکسالی، احداث بزرگراه بر روی دریاچه، و استفاده ی بی‌ رویه از منابعِ آبِ حوزه ی آبریزِ دریاچه، از عوامل موثر در خشک شدن آن بودند که البته تاثیر عوامل انسانی بسیار بیشتر از عوامل طبیعی بوده است.

حوزه ی آبریزِ این دریاچه با داشتن دشت‌هایی مانند دشت ارومیه، تبریز، بناب، مهاباد، میاندوآب، نقده، سلماس، پیرانشهر، آذرشهر و اشنویه، یکی از مناطق ارزشمند برای فعالیت های کشاورزی و دامداری در ایران به‌شمار می‌رود و اهیمت بسیار زیادی برای ساکنان منطقه دارد. در صورت خشک شدن دریاچه ی ارومیه، هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی می شود و بسیاری از آلودگی‌ها شامل فلزات سمی سنگین مورد استفاده در صنعت، و مواد سمی مورد استفاده در کشاورزی که به آب‌های سطحی و زیر سطحیِ مرتبط با دریاچه نفوذ کرده‌اند به ریه های مردم می روند و موجب بیماری های تنفسی می شوند. به سبب اهمیت موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه طرح های بسیاری برای مقابله با آن ارائه شد که البته بیشتر آنها در حد حرف ماند.

بارندگی های پاییز ۱۳۹۴ موجب آبگیری بیش از ۷۰۰ کیلومتر مربع از نواحی خشک شده در جنوب دریاچه شد و جانی دوباره را به آن بخشید.

در سال های اخیر موضوعاتی همچون مقابله با ریزگردها، وضعیت کشاورزی و الگوی کشت در منطقه و تعداد زیاد چاه‌ های آب مورد بررسی قرار گرفته و امید است فعالیت‌های ترمیمی انجام شده در این دوره در کنار حمایت‌ های مردمی، موجب کاهش روند تخریب دریاچه ی ارومیه و بهبود شرایط آن شود اما هنوز هم خطر مرگ، این زیبای طبیعت ایران را تهدید می کند.

اهمیت و ارزش پارک ملی:

– ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های حیات وحش

– ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های پوشش گیاهی در سطح جزایر

–  ایجاد تعادل طبیعی در منطقه آذربایجان

– ارزش توریستی ، تفریحی و اجتماعی

– داشتن عناوینی بمانند : پارک ملی ، اندو ختگاه زیست سپهر و تالاب بین المللی

– ارزش طبی ( لجن درمانی )

– ذخیره گاه زیست سپهر

– تالاب بین المللی ( ثبت شده در کنوانسیون رامسر )

جزایر پارک ملی 

پارک ملی دریاچه ارومیه شامل 102 جزیره بزرگ و کوچک می باشد که مهمترین آنها عبارتند از :

  جزیره کبودان ( قویون داغی ) با 3125 هکتار مساحت

 جزیره اشک با 1250 هکتار مساحت

 جزیره اسپیر با 1250 هکتار مساحت

 جزیره آرزو با 800 هکتار مساحت

 جزایر نهگانه ( محل تخمگذاری پرندگان)

مشخصات حوزه آبریز دریاچه ارومیه

وسعت حوزه : 51876 کیلومتر مربع

عمده ترین اجزای تشکیل دهنده

تپه ها                               21 0/0

نواحی کوهستانی                38 0/0

فلاتها و تراسهای فوقانی       2/11 0/0

منابع آب دریاچه ارومیه

21 رودخانه دائمی و 7 رود خانه فصلی و 39 مسیل

 چشمه های داخل دریاچه

 بارشهای مستقیم باران و برف

ویژگیهای زیستی :

1- حوضه دریاچه ارومیه جزو تقسیم بندی های مرکز تنوع گیاهان WWF  و IUCN    قرار دارد .

2- در حوضه اکولوژیکی دریاچه ارومیه 546 گونه گیاهی به ثبت رسیده است .

جوامع گیاهی اصلی عبارتند از :

گیاهان شور پسند  ( Halophytic   )

گیاهان شن پسند ( pseammaphytic  )

گیاهان خشکی زی ( Xerophytic )

گیاهان آب پسند ( Hydrophtic   )

3- دریاچه ارومیه شامل انبوه فراوانی از جلبک های سبز – آبی می باشد، تولید بالای این جلبکها اساس زنجیره غذایی را ایجاد مینماید .

4- در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه ،27 گونه پستاندار ،  212 گونه پرنده ، 41 گونه خزنده ، 7 گونه دوزیست و 26 گونه ماهی وجود دارد .

5- دریاچه ارومیه زیستگاه زمستان گذرانی گروههای بزرگی از مرغان آبزی  ( بویژه اردکها و مرغان دراز پا Waders ) می باشد . علاوه بر این بزرگترین کلنیهای تولید مثلی فلامینگو در ایران و همچنین پلیکان سفید را پذیرا می شود .

6- دو نوع از پستانداران در معرض نابودی به جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه معرفی و در آنجا جمعیت آنها افزایش یافت . این دو نوع پستاندار گوزن زرد ایرانی  Dama  mesopotamica و قوچ و میش ارمنی  Ovis  orientalis  gimelini  می باشد .

7- مهمترین بی مهره آبزی دریاچه ارومیه  Artemia  urmiana  می باشد که یک گونه میگوی بومی آب شور است . این جانور از رده سخت پوستان بوده و تامین کننده غذای بسیاری از گونه های مهم پرندگان ( فلامینگو ) می باشد .

8- در دریاچه ارومیه تعداد زیادی زیستگاه های آبی و خشکی وجود دارد . 17 سایت بحرانی شامل خود دریاچه بعضی زیستگاه های خشکی مهم و تالابهای اطراف دریاچه به عنوان مهمترین نواحی جهت مدیریت حفاظتی و حمایتی مطرح شده اند .

گونه های در معرض تهدید پرندگان ثبت شده در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه(سال 1379 IUCN)

با کلان کوچک  –   اردک بلوطی  –  غاز پیشانی سفید کوچک  –   خروس کولی دشتی –  عروس غاز –  میش مرغ –  اردک مرمری –  متای پاسرخ –   اردک سرسفید –  دلیجه کوچک