در این مقاله از معرفی جاهای دیدنی شمال ایران درباره جنگل های هیرکانی که باز مانده دوره سوم زمین شناسی و از نظر گونه بومی و باستانی دارای اهمیت است سخن خواهیم گفت پس در ادامه با مجله گردشگری تاپ تراول همراه باشید همراه ما باشید
جنگلهای مختلط کاسپینی هیرکانی یکی از مناطق باستانی است که در زمان دایناسورها نیز وجود داشته است. این جنگلها از حاشیه جنوبی دریای خزر آغاز شده و از استانهای مازندران تا گیلان، گرگان و ارسباران گسترش یافتهاند. این منطقه به دلیل ویژگیهای طبیعی و زیستی خاص خود، ارزش زیادی دارد.
جنگلهای مختلط کاسپینی هیرکانی در دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان واقع شدهاند. این جنگل از منطقه هیرکان جمهوری آذربایجان آغاز میشود و تا استان گلستان در ایران ادامه مییابد. در ایران، این جنگل به عنوان یک منطقه مورد حفاظت مشترک سازمان محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی قرار دارد. این جنگل با قدمت ۴۰ میلیون سال یکی از ارزشمندترین جنگلهای جهان بهشمار میآید و به عنوان یک موزه طبیعی شناخته میشود.
جنگلهای مختلط کاسپینی هیرکانی در کشور آذربایجان به مساحت حدود 20 هکتار است، در حالی که سهم ایران از این جنگلها حدود 20 میلیون هکتار است.
جنگلهای هیرکانی از غنیترین اکوسیستمهای جهان شمرده میشوند، زیرا بیش از ۲۹۶ گونه پرنده، حدود ۱۰۰ گونه پستاندار و ۱۵۰ گونه درختی و بوتهای بومی (اندمیک) در آنها زندگی میکنند. از جمله درختانی که در این جنگلها رویش دارند، میتوان به درختان انجیلی و شمشاد اشاره کرد. در این اکوسیستم، گونههای مختلفی از پرندگان و پستانداران ساکن هستند. از جمله پرندگان میتوان به گنجشک سانان، سار، دارکوب، اردک نوک پهن، قرقاول خزری، کبک، بلدرچین، کبوتر جنگلی، شاهین، قوش، دال، قرقی، اردک خاکستری، عقاب و جغد اشاره کرد. از جانب پستانداران، مرال، شوکا، گرگ، گراز، خرس قهوهای، روباه سر دو سیاه، شغال، سمور، تشی، خارپشت، موش جنگلی، خرگوش، گربه وحشی، گورکن و اسبچه خزر در این منطقه زندگی میکنند.
جنگل های هیرکانی در کجا قرار دارند ؟
با توجه به اظهارات متیوان گفت، سهم استان مازندران از جنگلهای هیرکانی 53 درصد است، در حالی که 26 درصد دیگر در استان گیلان و 21 درصد آن در استان گلستان واقع شده است. در مناطق مختلفی از این استانها، مانند پارکهای گلستان، جنگل الیمستان، جنگل افراتخته، جنگل ابر، جنگلهای ارسباران، پارک جنگلی بیبی یانلو و پارک جنگلی ناهارخوران در گرگان، میتوان به جنگلهای هیرکانی دسترسی داشت. همچنین، مناطقی مانند بولا، جنگل واز، حوزه کجور نوشهر، پلنگ دره، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گشت رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظتشده لیسار نیز از جمله جنگلهای کهنسال هیرکانی هستند.
جنگل های هیرکانی برروی نقشه
جنگلهای هیرکانی در نزدیکی دریای کاسپین و رشته کوههای البرز، از غرب تا شرق و در گستره استانهای شمالی ایران واقع شدهاند. این توصیف نشان میدهد که جنگلهای هیرکانی از جنوب استان مازندران و ارسباران در غرب تا جنوب استان گلستان در شرق، و از نواحی نزدیک به شهرهای ساحلی مانند رشته کوههای البرز، گیلان و مازندران، به سمت دریای کاسپین گسترش یافتهاند.
آب و هوای جنگل های هیرکانی
آبوهوای جنگل هیرکانی در قسمتهای مختلف متفاوت است. در بخشهای مرتفع که به ارتفاعاتی مانند ۲۸۰۰ متر هم میرسند، آبوهوای کوهستانی و خنک حاکم است. اما بهطور کلی، آبوهوای جنگلهای هیرکانی در بیشتر مناطق معتدل و مرطوب است. این مناطق معمولاً تابستانهای خنک و زمستانهای ملایم دارند که شرایط مساعدی برای رشد و توسعه گیاهان و حیوانات در این محیط فراهم میکند.
راه های دسترسی به جنگل های هیرکانی
جنگل هیرکانی از شرق تا غرب دریای خزر و شمال ایران را به نام خودش کرده است و تمام جنگلهایی که در این منطقه قرار دارند، جنگل هیرکانی هستند. به همین خاطر، میتوانید از استانهای گلستان، گیلان، گرگان، سمنان، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی و اردبیل به این جنگلها دسترسی داشته باشید.
در فهرست زیر میتوانید برخی از جنگلهای هیرکانی که در این مناطق قرار دارند را مشاهده کنید: در مقالاتی دیگر بطور مفصل درباره هر یک از جنگل های زیر توضیح داده ایم که میتوانید با جستجوی نام در مجله گردشگری تاپ تراول توضیحات کامل این جنگلها را مطالعه کنید
- جنگل الیمستان در آمل
- جنگل ابر در شاهرود
- جنگل واز در نور
- جنگل بولا در ساری
- جنگل کجور در نوشهر
- جنگل خشکه داران در تنکابن
- جنگل لاجیم در سوادکوه
- جنگل چهار باغ در چالوس
- جنگل لیسار در گیلان
بهطور مطمئن، احتمالاً حتی بدون اطلاع، شما حتماً در زندگیتان به یکی از این جنگلهای هیرکانی سر زدهاید!
گونه های جانوری و گیاهی جنگل های هیرکانی
واقعاً جنگلهای هیرکانی به عنوان یکی از مناطق بکر و متمایز از لحاظ تنوع گونههای جانوری و گیاهی شناخته میشوند. این تنوع بینظیر، جنگلهای هیرکانی را به یک مقصد محبوب برای طبیعتگردی و مشاهده حیات وحش میکند.
با وجود تعداد زیادی از گونههای پستاندار و پرنده، این منطقه به یک پایگاه مهم برای مطالعه و تحقیقات زیستمحیطی تبدیل شده است. حضور حیواناتی از جمله خرس قهوهای، روباه سردم سیاه، موش جنگلی، مرال، شوکا، گربه وحشی و سایران، جذابیت این جنگلها را بیشتر میکند.
همچنین، تنوع گیاهی با درختانی همچون بلوط، نارون، راش، توسکا، افرا، سرخدار و زبان گنجشک، این منطقه را به یک مکان بسیار ویژه برای مشاهده و آشنایی با گیاهان بکر و بومی تبدیل کرده است.
اهمیت حفظ این جنگلهای زیبا و متعارف از لحاظ زیستمحیطی بسیار بزرگ است، زیرا این منطقه به عنوان یکی از آخرین پایگاههای زندگی برای بسیاری از گونههای جانوری و گیاهی در ایران شناخته میشود.
نکات ضضروی که در سفر به جنگلهای هیرکانی باید در نظر گرفت
این موارد همگی نکات مهمی هستند که در نظر گرفتن آنها میتواند تجربه سفر به جنگلهای هیرکانی را بهتر و ایمنتر کند:
1. قبل از سفر، اقامتگاه خود را رزرو کنید اگر قصد کمپ در جنگل را ندارید. این کار به شما کمک میکند تا در خوابگاههای مناسب و با امکانات راحت قرار بگیرید.
2. همیشه در مناطق حفاظتشده به حیوانات وحشی توجه کنید و زیانی به آنها وارد نکنید.
3. از راهنمای محلی یا متخصص استفاده کنید، به ویژه اگر قصد بازدید از مناطق بکر و دورافتاده دارید.
4. از حیواناتی که در جنگل زندگی میکنند، فاصله داشته باشید، بهخصوص اگر کودک همراه شماست.
5. از لمس گیاهان ناآشنا خودداری کنید و به مصرف میوههای آنها فکر نکنید، زیرا برخی از آنها ممکن است سمی باشند.
6. به محیط زیست جنگل احترام بگذارید و مراقب باشید به زیستگاه حیوانات آسیب نرسانید.
7. همیشه در جنگل آتش روشن نکنید، اما اگر مجبورید از قسمتهای قبلی آتشزده استفاده کنید.
8. کوله پشتی شما باید شامل آبمعدنی، غذای کنسروشده، خوراکیهای مقوی، پماد دفع حشرات، کرم ضدآفتاب و پاوربانک باشد.
این توصیهها به شما کمک میکنند تا از سفرتان به جنگلهای هیرکانی لذت ببرید و به صورت ایمن و آگاهانه اقدام کنید.
سخن آخر
جنگلهای هیرکانی به عنوان یکی از زیباترین و دلپذیرترین مکانهای طبیعتگردی شناخته میشوند. آرامش و آرامش ذهنی و جسمی که از طبیعتگردی در این محیطهای سرسبز و دلانگیز به دست میآید، بینظیر است. هوای خنک و تازه، سبزهای بکر و درختان پربار، آواز پرندگان و صدای آبهای جاری، همه این عوامل باعث میشوند که سفر به جنگلهای هیرکانی تجربهای بینظیر باشد.
همچنین، مهم است که هنگام طبیعتگردی، مراقبت از محیط زیست را فراموش نکنیم. از رهگذران خودداری کنیم و زبالههای خود را با خود برداریم تا زیبایی و پاکیزگی طبیعت حفظ شود و سایر بازدیدکنندگان نیز از این محیط زیبا لذت ببرند.