جاهای دیدنی زارچ
زارچ شهری در ۱۵کیلومتری باختر شهر یزد و در مرکز ایران است. زارچ مرکز بخش زارچ است. منطقه تاریخی زارچ در ناحیه دشتی کویری با آب و هوای معتدل خشک واقع شده است. پیرامون آن را شنزاری بنام تل ریگ فرا گرفته است . شهر زارچ تا سال ۱۳۴۲ خورشیدی جزو نواحی روستایی بهشمار میرفت و از این سال به عنوان منطقه شهری شناخته شد.این شهر از شمال به کوه دربید و کوه انجیر از شرق به شهر شاهدیه و یزد، از جنوب به جاده خضر آباد و از غرب به اشگذر محدود است. زارچ بعد از میبد، قدیمیترین آبادی یزد است بنا به روایتی «زارچ» از جمله بناهای «زالزر» است.در ادامه همراه تاپ تراول باشید تا با جاهای دیدنی زارچ بیشتر آشنا شوید.
مسجد امیرالمومنین سرده زارچ
مسجد امیرالمومنین زارچ از معظم ترین بناهای فعلی زارچ است. بنای مسجد شامل صحن، رواق، گنبد خانه، دهلیزهای جانبی و شبستان ستون دار است. بر روی محراب گنبد خانه، بادگیر ساخته شده است. سقف فضاها به صورت گنبدی، آهنگ، طاق چشمه و طاق تویزه و طرح قوس ها نیز هلالی و جناغی می باشد. مسجد امیرالمومنین به شماره ۱۴۵۴۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.طبق برخی نظریه ها این مسجد قدمتی حدود ۱۲۰ ساله (قاجاری) دارد و بانی بنا مرحوم حاج ملا علی کمال معروف به حاج ملا علی کوچک می باشد ولی طبق تاریخی که روی زیلوی قدیمی مسجد موجود است، مسجد امیرالمومنین زارچ در دوره افشاری و زندیه نیز وجود داشت.مسجد امیرالمومنین ( مسجد سرده ) و ساباط مجاور آن در محله ”سرده” شهر زارچ قرار دارد. با توجه به سبک ساختمان گنبد، ایوان و تاریخ موجود در زیلوی مسجد، بنا را می توان متعلق به دوره زندیان و افشاریان دانست. این مسجد دارای تابستانخانه ای با گنبدی نسبتاً بلند، ایوان، صحن نیم طبقه ای در طرفین گنبد و غرفه هایی در اطراف صحن است.
قنات زارچ
قدیمی ترین وطولانی ترین قنات در جهان، به نام “قنات زارچ” در استان یزد واقع شده است. این قنات با طول ۱۰۰کیلومتر و تعداد چاههای ۲۱۱۵ حلقه ، سابقه ای بیش از ۳۰۰۰ سال در کشور دارد.
پس از ورود اسلام به ایران، مسجد جامع تاریخی شهر یزد نیزدرحریم قنات زارچ ساخته شد و چند میله چاه این قنات در محدوده این مسجد قرار گرفت تا علاوه بر پر کردن آب انبار وسیع زیر مسجد، نمازگزاران بتوانند از طریق پایاب برای وضو گرفتن از آب قنات استفاده کنند که این پایاب هنوز هم قابل استفاده است.تعدادی از میله های آن هم در محل مسجد جامع یزد قرار دارد. احتمالا این مسئله نشان می دهد که این قنات قبل ازاسلام وجود داشته و پس از آن، مسجد جامع یزد را در حریم قنات بنا نموده اند تا از طریق پایاب از آب قنات جهت وضو گرفتن استفاده شود.
یکی از ویژگی های قنات زارچ مقطع مربعی آنها است که قدمت حفر آن به زمان زرتشتیان بر می گردد.تا نیم قرن پیش هم آبدهی قنات زارچ بیش از ۱۵۰ لیتر در ثانیه بود اما به دلیل حفر بیرویه چاههای عمیق و نیمه عمیق در حریم آبی قنات، آبدهی آن به شدت کاهش یافته است.مظهر این قنات در شهر زارچ واقع شده و دارای سه شاخه یا تونل زیر زمینی جدا از هم است که تونل های آن؛شیرین، شور و ابراهیم خویدکی نام دارد.البته دو شاخه شیرین و ابراهیم خویدکی، شاخههای خشک شده قنات زارچ هستند و هم اکنون تنها شاخه شور به طول ۷۲ کیلومتر آبدهی دارد که آبدهی این شاخه در بالادست قنات ۶۰ لیتر در ثانیه بوده اما در مظهر قنات ۲۸ لیتر در ثانیه است.
آب انبار هفت بادگیری عصر آباد
یکی از جاهای دیدنی زارچ آب انبار هفت بادگیری می باشد که در روستای عصر آباد نهفته شده است. این منطقه به زمان مظفرالدین شاه قاجار برمی گردد که به دست زردتشتی همین روستا بنا شد. آب انبار هفت بادگیری عصر آباد از لحاظ بادگیر ها مشهور به رتبه ۱ است که تعداد زیادی دارد چون آب انبار ۲ مخزنی بوده از دسته های کم بوده که چسبیده به هم هستند و در ایران وجود دارد. طول ار تفاع بادگیر ها از سطح زمین به ۶ متر می رسد که به صورت زیبا و جذابی تزیین شده و نمایان ار دوز دست ها است. بادگیر ها به شکل ردیفی مثل صفی صاف ایستاده شده که از شاهکار های معماری ایرانی می باشد. این مکان گردشگری هم در فهرست آثار ملی با شماره ۷۷۵۳ به ثبت رسیده است. چون این آب انبار در مسیر راه قدیمی زیارتی مشهد و یزد قرار داشته یک راه ورودی جدا هم دارد که توسط تیغه آجری از همدیگر جدا شده اند.