آرامگاه فردوسی
در این مقاله از معرفی جاهای دیدنی مشهد درباره آرامگاه فردوسی که شاعر حماسه سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است سخن خواهیم گفت پس با ما همراه باشید.
مختصری درباره شهر مشهد بدانید :
یکی از شهرهای زیارتی و سیاحتی کشورمان ایران مشهد است که به خاطر وجود امام هشتم شیعیان حضرت علی لبن موسی الرضا (ع) در این شهر، مسافران و زائران بسیاری به این شهر سفر می کنند و دارای گردشگران از کشورهای مختلف نیز هست . مشهد با مساحت 31335 کیلومترمربع بعنوان بزرگترین استان ایران محسوب می شود که در حدود یک پنجم مساحت کل ایران را شامل می شود . همانطور که می بینید این شهر دارای وسعت زیادی است برای رفتن به مکانهای دیدنی و زیارت باید شناخت خوبی از مشهد داشته باشید. تا در این شهر بزرگ برای پیدا کردن مکان مورد نظرتان گیج نشوید .
شهر مشهد به واسطهی وجود حرم مطهر امام هشتم شیعیان، به پایتخت فرهنگی ایران بدل شده است. رونق تمامی فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی این شهر مدیون میزبانی امام مهربانیها، امام رضا علیهالسلام است. در این مقاله تصمیم داریم به مطالبی از شهر مشهد بپردازیم که در مقالات دیگر کمتر به آن پرداخته شده است. شاید با این راهنما بتوانیم خدمتی به زائران شهر مشهد مقدس کرده باشیم. برای سفر به مشهد میتوانید با هواپیما، قطار، اتوبوس و یا وسیلهی شخصی اقدام به سفر کنید.
فردوسی که بود ؟
ابوالقاسم فردوسی طوسی شاعر حماسهسرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است. برخی فردوسی را بزرگترین سرایندهٔ پارسیگو دانستهاند که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن و حکیم طوس گویند.
شاهنامه پرآوازهترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگترین نوشتههای ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در ۳۸۴ ه. ق، سه سال پیش از برتختنشستن محمود، بهپایان برد و در ۲۵ اسفند ۴۰۰ ه.ق برابر با ۸ مارس ۱۰۱۰ م، در هفتاد و یک سالگی، تحریر دوم را به انجام رساند.
آشنایی با آرمگاه فردوسی در مشهد
در ۲۰ کیلومتری مشهد، در میان باغی زیبا مقبرهی حکیم و شاعر محبوب و مشهور ایرانی، ابوالقاسم فردوسی قرار گرفته است. بنای امروزی این آرامگاه با استفاده از شیوهی معماری هخامنشیان و فضای داخلی آن نیز الهام گرفته از معماری دوران اشکانیان ساخته شده است.
مقبره فردوسی جای دفن ابوالقاسم فردوسی در توس است که به دست هوشنگ سیحون بر پایه طرح پیشین کریم طاهرزاده بهزاد طراحی و بازسازی شد. سرکار و معمار مجری ساختمان حسین لرزاده و حسین حجارباشی زنجانی و تقی درودیان مباشر ساخت این بنا بودند. اگر می خواهید با آرامگاه فردوسی بیشتر آشنا شوید این مقاله آسمونی را تا انتها مطالعه کنید چرا که تاریخچه کامل آرامگاه فردوسی را برای شما خوبان بیان می کنیم.
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی داخل باغی شش هکتاری واقع در مقابل یکی از دروازههای شهر طابران طوس به نام دروازۀ رزان است. به نوشتۀ نظامی عروضی چون جسد شاعر را از دروازۀ رزان بیرون بردند تا در گورستان عمومی شهر دفن کنند یکی از روحانیون سنّتگرای متعصّب طوس به بهانۀ این که وی رافضی (شیعه) بوده از دفن جسدش در گورستان عمومی ممانعت به عمل آورد، در نتیجه جنازه را به داخل شهر بازگرداندند و داخل باغچه ای که به خود فردوسی تعلق داشت دفن کردند. نظامی که حدود صد و چند سال پس از درگذشت شاعر این خبر را داده خود گور وی را در مقابل دروازۀ رزان زیارت کرده است. پس از آن هم کسان دیگری گور شاعر را در همان محل دیده یا زیارت کرده و از آن خبر داده اند.
شهری که باغ آرامگاه فردوسی میان ویرانه های آن ساخته شده یکی از شهرهای ولایت شانزده هزار کیلومتری طوس بوده است. طوس چهار شهر مهم به نامهای: نوقان (مشهد کنونی)، تروغبَذ (طرقبه)، رادکان (بین چناران و قوچان) و طابران (فردوسی کنونی) داشته است. شهر طابران تقریباً از زمان فردوسی (قرن چهارم) مرکز ولایت شده و آرام آرام به « شهر طوس» شهرت یافته است، اکنون هم اهالی مشهد به آن فردوسی می گویند.
این شهر چند بار ساخته و باز ویران شده است. آخرین بار توسط پسر تیمور (میرانشاه) در اواخر قرن هشتم تخریب شده و دیگر بازسازی نشده است. این شهر ویرانه حدود 350 هکتار وسعت و بارویی به طول تقریباً 7 کیلومتر دارد. شهر چند دروازه و یک ارگ داشته که اکنون ویرانه های ارگ و چند تا از دروازه های آن باقی مانده است. فاصلۀ این شهر از مشهد حدود 4 فرسخ (24 کیلومتر) است.
مسافرانی که قصد سفر به آرامگاه فردوسی را دارند از شهر مشهد به سوی قوچان و تهران حدود سه فرسخ در جادۀ آسیایی پیش می روند و بعد در محل سه راهی فردوسی به راست می پیچند و یک فرسخ بعد به کنار بستر کشف رود و دروازۀ رودبار شهر طابران می رسند. در دو سوی دروازه بارۀ نیمه ویران شهر دیده می شود، در سمت چپ بولواری هم که منتهی به باغ می شود بنایی تاریخی به نام هارونیه قرار دارد که خانقاهی مربوط به قرن هشتم هجری است، در کنار هارونیه هم بقایای مدرسه و مسجد اصلی شهر از زیر خاک درآمده است که روی آن را پوشیده اند. در انتهای بولوار، باغ آرامگاه فردوسی واقع است و درون باغ استخر بزرگی ساخته شده و در سمت راست آن مجسمۀ فردوسی را قرار داده اند. در انتهای باغ، آرامگاه 900 متری شاعر ساخته شده، پشت بنای آرامگاه هم دروازۀ رزان شهر طابران دیده می شود.
تاریخچۀ بنای آرامگاه کنونی فردوسی به این شرح است که در زمان قاجار (قرن سیزدهم قمری) بعضی از فرهیختگان ایران و خراسان در صدد برآمدند تا بنایی در خور شأن فردوسی برای او بسازند. جدّی ترین تلاش توسط شادروان ملک الشعرا بهار صورت گرفت که در نتیجۀ تلاشهای وی بنای نسبتاً مناسبی برای فردوسی ساخته شد. پس از آن هم در اوایل قرن چهارده خورشیدی به مناسبت هزارمین سال ولادت فردوسی تصمیم به ساختن بنای آبرومندی برای وی گرفته شد، که در سال 1313 خورشیدی به پایان رسید و همراه با برگزاری کنگرۀ بزرگداشت جهانی فردوسی افتتاح شد. تعداد بزرگانی که از سراسر جهان در این کنگره شرکت کردند تقریباً بی نظیر بود. بنای مزبور با الهام از مقبرۀ کورش در پاسارگاد توسط مهندس سیحون طراحی و ساخته شده است.
همزمان با افتتاح بنای آرامگاه مجسمۀ فردوسی هم که توسط هنرمند نامی ایران ابوالحسن صدیقی در کشور ایتالیا ساخته شده بود درون باغ نصب شد. بنا زیر نظر گروهی از نخبگان فرهنگی و مسئولان بالامقام ایران با نام «انجمن آثار ملی» ساخته شده است. این جمع بهترین ابیات فردوسی در شاهنامه را، که به منزلۀ شناسنامۀ تدوین شاهنامه و همت والای فردوسی است، انتخاب کرده اند که در چهار ضلع بنای آرامگاه وی حک شده است.
بنای نوساز چون از نظر زیرساخت (فونداسیون) دارای اشکال بود حدود ده- بیست سال بعد شروع به نشست کرد. بدان سبب در سال 1343 برچیده شد و پس از احداث تالاری وسیع در عمق چند متری زمین و انتقال جسد شاعر به آنجا مجدداً قسمت بالای آن به همان صورت پیشین بازسازی شد و در سال 1347 خورشیدی افتتاح گردید. اکنون همان بنا بر پاست و سالانه بالغ بر دو میلیون نفر بازدیدکننده و زائر از سراسر ایران و جهان دارد.
بنای جدید در قسمت داخلی تالار خود تندیسهایی از داستانهای شاهنامه (چون داستان زال و هفتخان و…) دارد که توسط فریدون صدیقی (پسر ابوالحسن صدیقی) در سال 1347ساخته شده است. در راهرو زیرزمین هم نقوشی سنگی نصب است که در سال 1313 تراشیده شده است.