غارهای آجانتا ، میراث فرهنگی کهن هند | India 

غارهای آجانتا هند

در این مطلب از مجله گردشگری تاپ تراول شما را با غارهای آجانتا ، میراث فرهنگی کهن هند آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.

آجانتا ، نام مجموعه غارهای اعجاب‌انگیزی است که در نزدیکی شهر جالگائون هند قرار دارد. این غارها، در واقع معابدی بودایی هستند که حدود ۲۰۰ سال پیش از میلاد ساخته شده‌اند. در این منطقه مجموعاً ۳۰ غار اسرارآمیز وجود دارد که درون آن‌ها پر از مجسمه‌ها و نقاشی‌هاییست که با دیدن آن‌ها انگشت به دهان خواهید ماند. هر یک از این نقاشی‌ها و تندیس‌ها راوی داستان‌ یا عقیده‌ای مذهبی در رابطه با آیین بودا هستند.

در مورد کاربرد این غارها نظر بر این است که از راهبان بودایی به هنگام فصل های بارندگی از این مکان برای چله نشینی استفاده می کردند. کاربرد این غار ها توسط بودیان، پس از قرن 7 میلادی رو به کاهش نهاد. اما همچنان این مکان نزد مردم محلی، مکانی مقدس قلمداد می شود.

ماجرای کشف غارها

غارهای آجانتا هزاران سال زیر درختان انبوه جنگل پنهان بودند و به طور اتفاقی و توسط ماموران انگلیسی کشف شدند. در سال 1819 میلادی افسری انگلیسی به نام جان اسمیت برای شکار، به همراه چند نفر دیگر از ماموران، به این منطقه می آیند و به طور تصادفی با این غارها برخورد می کنند. غارهایی که در همان نگاه اول همه را شگفت زده کرده بود و حدس اینکه این غارها نوعی مدرسه و عبادتگاه بودایی بوده است چندان دشوار نبود.

خبر اکتشاف غارها در طول چند سال در همه جا پیچید و افراد سودجو و شکارچیان گنج بسیاری را از سراسر نقاط جهان به هند کشاند. اما این پس از مدتی توجه باستان شناسی به نام جیمز فرگوسن به این غارها جلب شد. این باستان شناس که به تاریخ معماری و عتیقه جات هندی علاقه مند بود، به تحقیق و مطالعه روی غارها پرداخت و کار خود را با شماره گذاری غارها آغاز کرد. این باستان شناس اقدامات ارزشمندی را در جهت نگهداری از غارهای آجانتا انجام داد که شامل بازسازی و احیای نقاشی های داخل غارها با کمک عکاس، نقاش و عتیقه شناسی به نام رابرت گیل می باشد.

تاریخچه غارها

مجموعه غارهای آجانتا در دو مرحله ساخته شده‌اند. نخستین مرحله‌ به سده‌ی دوم پیش از میلاد و زمان حکومت سلسله‌ی ساتاوانا (قرن دوم پیش از میلاد- قرن ۲ میلادی) برمی‌گردد که غارهای ۸، ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۳و A15 در این زمان احداث شدند. در این دوره، هینه‌یانه که از شاخه‌های دین بودا است، رواج داشت. فعالیت این بخش از آجانتا، تا قرن اول میلادی ادامه پیدا کرد.

مرحله‌ی بعدی در قرن‌های ۵ و ۶ میلادی و با حمایت حاکمان امپراتوری واکاتاکا (قرن ۳ تا ۶ میلادی)، و به طور خاص پادشاه هاریسنا (Harisena) انجام شد. در آن زمان، گرایش زیاد اندیشه‌های هند به اسطوره‌سازی سبب پیدایش شاخه‌ی جدیدی از دین بودا به نام مهایانه (Mahayana) شد که اعمال دینی سخت‌تری نسبت به هینه‌یانه داشت. مرگ ناگهانی هاریسنا باعث متوقف شدنِ ساخت آجانتا گردید.

معماری غارهای آجانتا

غارهای آجانتا از لحاظ معماری بسیار تحسین برانگیز و خیره کننده هستند. 5 مورد از این غارها چایتیا هستند یعنی سالن هایی مخصوص که در آن راهبان بودایی به دعا و مراقبه می پرداختند. بقیه غارها ویهارا هستند که همان معابد بودایی می باشند. نقاشی های داخل غارها دارای جزئیات بی نظیر و همچنین رنگ هایی گرم و زنده می باشند که در میان این رنگ ها هم رنگ های طبیعی و هم رنگ های مصنوعی دیده می شوند.

سبک معماری غارهای آجانتا از معماری مناطقی مثل سریلانکا و تبت الهام گرفته است و این سبک های معماری در نقاشی های غارها کاملا قابل مشاهده است. در نقاشی ها و مجسمه های سنگی درون غارها سبک زندگی بودا و پیروانش و همچنین آموزه های دینی و فلسفی او دیده می شود. برخی از رنگ هایی که در نقاشی ها به کار رفته است هنوز سالم باقی مانده و زمینه تحقیق و بررسی را برای محققان فراهم کرده است.

نقاشی های غارهای آجانتا

طی زمان استفاده از غار های آجانتا ، تزیینات زیادی در آنها اعمال شده است. این مکان مملو از نقاشی هایی است که فضایی آرام را برای بازدید کنندگان به ارمغان می آورند. گفتنی است که این غارها با نقاشی ها و مجسمه های در رابطه با بودا تزیین شده اند. موضوعات مورد توجه در این اثرهای هنری اغلب در مورد داستان های “جاتاکا” (Jatakas) هستند. از موارد جالب توجه در این نقاشی ها می توان به شمار زیاد تصاویر زنان اشاره نمود. شاید برای مخاطبان عمومی تصاویر بدون لباس زنان در غارهایی که برای مراسم مذهبی استفاده می شدند غیر عادی به نظر برسد. همچنین نقاشی هایی با تصاویر موجوداتی نیمه انسان و نیمه حیوان نیز در این غار ها دیده می شوند.

می دانیم که تقریبا در تمامی افسانه ها و اسطوره های سراسر جهان تصاویر مشابه نمایش داده می شوند. ولی سوال این است که در یک مکان مذهبی چرا باید این تصاویر نمایش داده شوند؟ آیا این احتمال وجود دارد که این تصاویر برگرفته از تصورات افراد بوده باشد؟ یا اینکه آنها از این تصاویر برای تمثیل موضوعات دیگری استفاده کرده اند؟ یا این امکان وجود دارد که موجودات به تصویر کشیده شده، در دوران باستان وجود داشته اند؟ اگر پاسخ به این سوال “بله” باشد، باید پرسید آنها از کجا آمده اند و چه کسی آنها را خلق کرده است.

مسیر دسترسی به غارهای آجانتا

از چند طریق گوناگون می توان از غارهای شگفت انگیز آجانتا دیدن کرد:

هواپیما: فرودگاه اورنگ آباد، جزء نزدیکترین فرودگاه ها به غارهای آجانتا می باشد. از شهرهای بمبئی و دهلی خود را به اورنگ آباد برسانید و سپس از آن جا با طی کردن مسیری 333 کیلومتری با تاکسی خود را به آجانتا برسانید.

قطار: 56 کیلومتر از آجانتا تا ایستگاه جال گائون فاصله است. بنابراین از اکثر شهرهای بزرگ هند می توانید با استفاده از قطار به حال گایون بروید و از آنجا با تاکسی به غارهای آجانتا برسید.

اتوبوس: اگر در اورنگ آباد خطی منتهی به بوستان و باغ وحش سیدارت(Siddharth) را سوار شوید می توانید در ورودی مجموعه آجانتا پیاده شوید. البته باید قبل از همه به طریقی خود را به اورنگ آباد برسانید.