آشنایی با دریاچه شهیون (دریاچه سد دز) | دزفول 

دریاچه شهیون

در این مقاله از وب سایت مجله گردشگری تاپ تراول درباره دریاچه شهیون در دزفول ، سخن خواهیم گفت. در ادامه با ما همراه باشید.

دریاچه شهیون یا دریاچه سد دز در شمال شرقی و قسمت هایی از شمال شهرستان دزفول و در استان خوزستان واقع است. این دریاچه پشت کوه‌های منطقه شاداب دزفول قرار دارد که وسعت این دریاچه در شرایط پرآبی و کم‌آبی کمی متفاوت بوده و در حالت کلی در حدود ۶٬۰۰۰ هکتار است. عمق دریاچه نیز در ژرف‌ترین مکان به ۵۰ متر می‌رسد.

آب دریاچه دز از ارتفاعات اراک و الیگودرز منشأ می‌گیرد و پس از عبور از رشته کوه‌های زاگرس و دریافت ریز آبه‌های فراوان وارد این دریاچه می‌شود که این رودخانه از دو شاخه اصلی بنام سزار و بختیاری تشکیل گشته است. دریاچه شهیون از جاذبه‌های بی‌نظیر منطقه شهیون دزفول است که در شمال غربی دزفول قرار دارد.

منطقه شهیون با مساحت بالغ بر ۳۰۲ کیلومترمربع از توابع شهرستان دزفولاست که در ۱۵ کیلومتری شمال شهر دزفول واقع شده است. راه آسفالته دزفول-شهیون که در حدود ۷۵ کیلومتر مسافت است، تا آخرین روستا یعنی آبیدسری کشیده شده و مسافت آن تا روستای بیشه‌بزان (نخستین روستا) ۳۴ کیلومتر است. جاده‌های فرعی آسفالته شده و شنی علاوه بر جاده اصلی امروزی وجود دارد که باعث اتصال روستاهای پیرامون به جاده اصلی است.

این منطقه از لحاظ زمین‌شناسی به دو بخش شمالی و جنوبی قسمت می‌شود. بخش جنوبی آن از پایان گلال حیدری در جنوب آغاز شده و تا قلعه شاداب و روستای بیشه‌بزان ادامه دارد. کنگلومرای بختیاری که حاوی قلوه سنگ‌های ریز و درشت با سیمانتاسیون شن و ماسه است، این منطقه را پوشش داده است.

وجود دره‌های پرعمق و دیدنی از خصوصیات مهم این منطقه است که مناظری زیبا از آفرینش را آشکار می‌کند. سازند آغاجاری شمال منطقه را تشکیل می‌دهد. مارن‌های سرخ رنگ همراه با لایه‌های سیلتی و ماسه سنگ‌های ریزدانه به شکل متناوب، جنس این سازند را تشکیل داده است.

این منطقه ادامه رشته‌کوه‌های زاگرس است که با نزدیک شدن به مرکز منطقه، تپه ماهورها، صخره‌ها و تخته سنگ‌های ماسه‌ای ایجاد می‌شود. کوهپایه‌ها، دره‌های آبرفتی و چشمه‌هایی که در بیشتر سال پربار‌ هستند، در این منطقه خودنمایی می‌کند و باعث سرسبزی و زیبایی در بیشتر فصل‌های سال می‌شود.

همچنین منطقه شهیون به کوه‌های زاگرس در شمال و جلگه گرم خوزستان در جنوب نزدیک است؛ همین موضوع سبب شده تا گونه آب و هوایی متفاوتی در این منطقه ایجاد شود. وزش باد از جنوب شرق موجب می‌شود تا تابستان‌های گرم و زمستان‌های معتدل به وجود آید و وزش باد از شمال غربی باعث معتدل شدن هوا در تابستان و سرد شدن آن در زمستان می‌شود.

دریاچه شهیون که نام دیگر آن دریاچه سد دز است، یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران در شمال غربی دزفول است که در ۲۳ کیلومتری شمال شرق اندیمشک و پشت دو کوه شاداب و تنگوان، کنار روستای پامنار به وجود آمده و باعث زیبایی منطقه شهیون شده است. آب دریاچه از ارتفاعات اراک و الیگودرز سرچشمه می‌گیرد و بعد از گذر از کوه‌های زاگرس و دریافت ریز‌آبه‌های بسیار به این دریاچه وارد می‌شود. این دورودخانه شامل دو شاخه اصلی به نام سزار و بختیاری است.

رود سزار در شمالی‌ترین بخش حوزه جاری است و از سه شاخه ماربره، تیره و سبزه تشکیل شده است. دومین سرشاخه اصلی رودخانه دز، رود بختیاری است که در ۴۰ کیلومتری پیوند سرخاب به رود سزار متصل می‌شود.

در این دریاچه می‌توان ورزش‌های آبی مانند قایق‌رانی، اسکی و شنا و … را انجام داد. تعدادی جزیره کوچک و بزرگ وجود دارد که انبوهی از درختان کُنار و بادام کوهی روی آن‌ها قرار دارد، همه این‌ها باعث زیبا جلوه دادن دریاچه شده است، به‌طوری که جزیره بزرگ وسط دریاچه با وسعت بالغ بر ۶۰ هزار مترمربع، چشم‌انداز زیبایی را خلق کرده است.

درختان کنار، بادام کوهی، کلخنگ و بید روی این جزیره قرار گرفته است، همچنین حیات‌وحش منحصربه‌فردی به‌وسیله جانوران کوچکی نظیر روباه و خرگوش در کنار پرندگان زیبایی مانند تیهو و کبک و پرندگان دریایی، ایجاد شده است.

پلنگ نیز در بخش‌‌های صعب‌العبور این مناطق مشاهده شده است. موقعیت جغرافیایی خوب و مسطح بودن زمین جزیره باعث ایجاد شرایط مساعد به منظور ساخت مراکز تفریحی و اقامتی و جذب گردشگران به منطقه شده است. دریاچه شهیون در فصل‌هایی از سال مکان مناسبی برای صید ماهی است، چرا که انواع آبزیان در این دریاچه پرورش داده می‌شوند.

مساحت دریاچه سد دز در مواقع پرآبی و کم‌آب اندکی متفاوت بوده و در بیشترین حالت تقریبا شش هزار هکتار است. عمق دریاچه نیز تا ۵۰ متر متغیر است.

شگفتی‌های دریاچه شهیون

این دریاچه در استان گرمسیر خوزستان قرار دارد، اما ماهی قزل‌آلا که که یک ماهی سرد آبی است، در این دریاچه زندگی می‌کند. قزل‌آلای رنگین کمان از ماهی‌های غیربومی دریاچه سد دز محسوب می‌شود. با توجه به اینکه این نوع قزل‌آلا (در مقایسه با انواع دیگر این ماهی) تحمل بیشتری نسبت به دمای محیط دارد، در این دریاچه چند سال قبل رهاسازی شده و اکنون توانسته خود را با شرایط محیطی آن سازگار کند.

لازم به توضیح است که دریاچه دز بسیار بزرگ بوده و نقاط گوناگون آن دارای دماهای متفاوت است، زیرا در بعضی نقاط جریان‌های خنک فصلی از ارتفاعات منطقه وارد می‌شود یا چشمه‌های زیرزمینی از بستر دریاچه می‌جوشد، این عوامل باعث کاهش دمای قابل توجه آب نسبت به محیط اطراف شده است. همین امر موجب شده تا محیط مساعدی به‌عنوان زیستگاه ماهی قزل‌آلا مهیا شود.

مسیر دسترسی به دریاچه شهیون

از جاده شهیون تا رسیدن به جاده انحرافی دریاچه باید مسیر را طی کرد. این جاده تا پای دریاچه به شکل آسفالته است. پارکینگی مناسب همراه با تعداد زیادی قایق برای گردشگران فراهم شده است. به منطقه بسیار زیبا و سرسبز و پوشیده از درختان نخل از طریق یک ساعت پیاده‌روی می‌توان دسترسی پیدا کرد.

در این محل چشمه‌ای وجود دارد که از بالای کوه جاری شده و در بخش پایین نیز منظره بدیع دریاچه خودنمایی می‌کند. درختان خرمایی در بخشی از محوطه وجود دارند که پنجاه سال قبل به زیر آب رفته و اکنون یکی دو سال است که مجددا سر از آب بیرون آورده‌اند.